Zbudowali ją studenci i pracownicy Politechniki Wrocławskiej oraz studenci z Ukrainy. To prototyp budynku, który może służyć jako tymczasowe schronienie dla uchodźców, ale także – ze względu na swoją modułowość – biuro czy obiekt o innych przeznaczeniu. Prace nad dostosowaniem projektu japońskiego architekta do polskich i ukraińskich warunków oraz samą budową jednostki trwały trzy tygodnie.

System SHS (z ang. Styrofoam Housing System) opiera się o prefabrykowane elementy, lekkie i niedrogie w produkcji, które następnie są ze sobą łączone w całość – czyli dom o powierzchni około 35 mkw.

Jak tłumaczy dr inż. arch. Jerzy Łątka z Wydziału Architektury, który kierował pracami nad budową jednostki, system tworzą panele typu „sandwicz” wypełnione styropianem pokrytym włóknem szklanym i żywicą.

Projekt takiego rozwiązania – z myślą o osobach, które tracą schronienie w sytuacjach kryzysowych – przygotował słynny japoński architekt Shigeru Ban w 2015 r. Nazwał go New Temporary House.

–  Z mojego doświadczenia wynikającego z pracy na terenach dotkniętych kataklizmami i wojnami, wynika, że gdy zaczynają się prace przy odbudowie, zwykle brakuje i ekip budowlanych, i materiałów – bo potrzeby są tak duże. Dlatego tak ważne jest zapewnienie rozwiązań, które są niedrogie, a do tego mogą je zastosować osoby bez kwalifikacji budowlanych. Taką właśnie propozycją jest jednostka pomocowa, którą tu widzicie – mówił Shigeru Ban podczas oficjalnej prezentacji obiektu, we wtorek 27 września. Budynek stanął na terenie dawnej zajezdni Dąbie.

Dla kogo SHS?

Wrocławski prototyp powstał z myślą o uchodźcach z Ukrainy, a także osobach, które pozostały na miejscu, ale ich domy i mieszkania zostały zniszczone w wyniku działań wojennych.

– Taki domek jest dobrym rozwiązaniem na tymczasowe schronienie – do kilku, a nawet kilkunastu lat – a zatem właśnie na czas odbudowy miast – tłumaczy Daria Pawłosik, studentka zaangażowana w prace nad SHS. – Jednostka może służyć nie tylko do celów mieszkaniowych, ale również jako biuro, punkt informacyjny czy do innych przeznaczeń. Ze względu na swoją modułowość i powtarzalność elementów montażowych można zbudować dowolny potrzebny kształt takiej jednostki. Może być też ona normalnie podłączona do prądu czy wody.

Trzy tygodnie prac

Zaangażowani w inicjatywę musieli dostosować oryginalny projekt Shigeru Bana do warunków klimatycznych i norm prawnych w Polsce i Ukrainie.

– To m.in. kwestie takie jak spadki dachu czy zastosowanie innego ocieplenia, co przekłada się na grubość ścian – wyjaśnia Daria.

–  Konieczne było także wykorzystanie innych materiałów niż te zaplanowane przez twórcę projektu, bo w Polsce nie były one dostępne, a do tego podobne często miały inne wymiary – dodaje Artur Jörgen, student pracujący nad budową jednostki.

I tak np. New Temporary House powstał ze styropianu XPS o szerokości jednego metra. W jednostce SHS zastąpiono go styropianem EPS żeby zachować szerokość modułu (bo XPS w Polsce jest dostępny tylko z 60 cm szerokością).

Daria dodaje też: – Ważną zmianą było też wykorzystanie żywicy epoksydowej, która jest droższa niż poliestrowa czy poliuretanowa. Ma ona jednak nie tylko lepsze właściwości, ale także nie reaguje ze styrenem w styropianie.

Jednostka ma wymiary około 6 na 6 metrów i w podstawowej wersji mogłaby służyć jako dom jednorodzinny. Wewnątrz przewidziano miejsce na aneks kuchenny, małą łazienkę, wc i miejsce na łóżka.

Dr Jerzy Łątka podkreśla, że kolejnym etapem prac nad tą inicjatywą będzie poszukiwanie finansowania na produkcję seryjną SHS – by jednostki mogły trafić w miejsca, gdzie już teraz są potrzebne. Trwają rozmowy zarówno z potencjalnymi sponsorami, jak i z ukraińskimi samorządami zainteresowanymi wykorzystaniem tego rozwiązania na ich terenie (m.in. ze Lwowem).

Pierwsze prace nad prototypem rozpoczęły się jeszcze w ramach letnich warsztatów ProtoLAB (wówczas studenci zapoznali się z projektem i nauczyli się pracy z żywicami i włóknem szklanym). Ostatni etap budowy zaczął się 9 września. Zaangażowani w projekt pracowali nad nim od rana do wieczora. Przy części zadań korzystali z pomocy ekipy budowlanej (zwłaszcza przy składaniu dachu i montażu okien).

W stworzenie SHS zaangażowani byli studenci Politechniki Wrocławskiej – w tym zwłaszcza z Koła Naukowego Humanizacja Środowiska Miejskiego – i studenci z Ukrainy – z Politechniki Lwowskiej, Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego im. Jurija Fedkowycza i Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Budownictwa i Architektury.

Nad pracami czuwali Shigeru Ban i Yasunori Harano z Shigeru Ban Architects, Voluntary Architects Network.

Prototyp powstał we współpracy z partnerami i firmami z branży budowlanej: Fundacja Manus i Czasoprzestrzeń – Centrum Kutury Akademickiej i Inicjatyw Lokalnych oraz AKBIK – firma zajmująca się procesami inwestycyjnymi i budowlanymi, Artbet – producent styropianu, Havel composites – sprzedawca materiałów kompozytowych, Wkręt-met Klimas – producent technik zamocowań i Makita – producent narzędzi budowlanych.

lucy

W pierwszym etapie prac uczestniczyli:

Artur Jörgen, Daria Pawłosik, Wiktor Kurczewski, Federica Pugilese, Sara Korżyńska, Orest Savytskyi, Zera Abliazizova, Sofiia Bahdai, Anastasiia Volkova i Oleksandra Poltavtseva.

W drugim etapie prac jednostkę budowali:

Jerzy Łątka, Artur Jörgen, Daria Pawłosik, Maja Kozowska, Wiktor Kurczewski, Julia Myślińska, Federica Pugliese, Sebastian Dobrolinski, Sara Korżyńska, Małgorzata Lewoniuk, Orest Savytskyi, Karolina Staszewska, Piotr Tymcio, Kalina Zawada, Aleksandra Tądel, Marcelina Terelak, Martyna Stasiniewska, Bahaa Bou Kalfouni, Emilia Chmielewska, Filip Herzyk, Andrew K. Green, Helena Chojnowska, Emilia Wójcik i Marcelina Terelak.