Dr Karolina Świderska wraca na naszą uczelnię dzięki grantowi w programie NAWA Polskie Powroty, dołączając do Katedry Chemii Biologicznej i Bioobrazowania na Wydziale Chemicznym. W swoim projekcie chce opracować innowacyjną sondę do diagnostyki amyloidozy AL. 

Polskie Powroty to program Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej wspierający naukowców polskiego pochodzenia, którzy zdobyli doświadczenie badawcze za granicą, a teraz chcą wrócić do Polski, by tu kontynuować karierę i budować własne zespoły. 

W ramach 8. edycji programu badania na Wydziale Podstawowych Problemów Techniki rozpoczął dr inż. Paweł Holewa, a do laureatów konkursu dołączyła dr Karolina Świderska. 

NAWA przyznała jej grant w wysokości 1,3 mln zł na trzyletni projekt „Fluorescencyjna wewnętrznie wygaszona sonda na bazie łańcucha lekkiego dla lepszego zrozumienia układowej amyloidozy AL”. Swoje badania będzie prowadziła pod opieką dr hab. inż. Marcina Poręby, prof. uczelni z Katedry Chemii Biologicznej i Bioobrazowania na Wydziale Chemicznym. 

Dr Karolina Świderska jest absolwentką Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej. Doktorat obroniła na UWr, a następnie pracowała na Uniwersytecie w Limoges (Francja) w zespole BioPIC (ang. Biology of Plasma cells, Immunopathology and Cancer). Zajmowała się tam badaniami nad systemową amyloidozą AL z wykorzystaniem modelu mysiego, badając wpływ enzymów proteolitycznych na powstawanie i progresję tej choroby.   

Innowacyjna sonda pomoże w badaniach 

Projekt dr Świderskiej dotyczy amyloidozy łańcuchów lekkich (AL), choroby nowotworowej, będącej układową chorobą odkładania amyloidu, która prowadzi do dysfunkcji wielu narządów, w szczególności serca i nerek.  

Niewystarczająco wczesna diagnoza oraz brak skutecznego leczenia mogą skutkować ciężką niewydolnością narządową, a w konsekwencji – śmiercią pacjenta. Pomimo intensywnych badań mechanizmy molekularne leżące u podstaw rozwoju amyloidozy AL pozostają w sporej części nieznane, dlatego konieczna jest dalsza eksploracja tej tematyki. 

– Moim celem jest opracowanie innowacyjnego narzędzia badawczego – sondy fluorescencyjnej z wewnętrznym wygaszaniem (IQF, ang. internally-quenched fluorescence), skonstruowanej na bazie sekwencji łańcuchów lekkich pozyskanych od pacjentów – wyjaśnia dr Świderska. 

Sonda ta, dzięki zastosowaniu ukierunkowanej koniugacji, technologii rozwijanej przez badaczkę w ramach jej pracy doktorskiej, będzie aktywowana wyłącznie przez enzymy proteolityczne towarzyszące patologii amyloidozy AL. 

– Takie podejście umożliwi szczegółowe zbadanie roli degradacji proteolitycznej łańcuchów lekkich w procesie tworzenia złogów amyloidu, co dotychczas pozostawało słabo poznane i udokumentowane – podkreśla dr Świderska. – Zastosowanie sondy w badaniach in vitro oraz in vivo pozwoli nie tylko na pogłębienie wiedzy o patogenezie amyloidozy AL, lecz także na ocenę jej potencjału jako narzędzia diagnostycznego – dodaje.  

Projekt zakłada również utworzenie nowej, multidyscyplinarnej grupy badawczej, integrującej kompetencje z zakresu chemii medycznej, biologii molekularnej oraz bioobrazowania, co zwiększy możliwości realizacji kompleksowych badań translacyjnych. 

Szansa na kolejne projekty 

Prof. Marcin Poręba zaznacza, że zespół związany z Katedrą Chemii Biologicznej i Bioobrazowania stanowi środowisko o charakterze interdyscyplinarnym, pozwalające na dostęp do najnowocześniejszych i zróżnicowanych metod z pogranicza chemii i biologii.  

– Podczas swojego stażu podoktorskiego dr Świderska zauważyła, że takie podejście może być wydajniejsze i skuteczniejsze w rozszyfrowaniu przyczyn amyloidozy łańcuchów lekkich (AL). Od kilku lat prowadzę również badania nad tzw. koniugatami przeciwciało-lek (ADC – Antibody Drug Conjugates). To specjalne cząsteczki, które łączą przeciwciała z lekami, by precyzyjnie zwalczać choroby, np. nowotwory – wyjaśnia prof. Poręba. – Ten temat był również głównym obszarem pracy doktorskiej dr Świderskiej, zrealizowanej na Uniwersytecie Wrocławskim. Dzięki podobnym zainteresowaniom naukowym mamy szansę wspólnie realizować nowe projekty badawcze i ubiegać się o granty w podobnej tematyce – dodaje. 

mic