4 lipca 1941 r. we Lwowie żołnierze niemieccy aresztowali, a następnie rozstrzelali 45-osobową grupę profesorów oraz członków ich rodzin. W czwartek pod Pomnikiem Martyrologii Profesorów Lwowskich odbyły się uroczystości upamiętniające 83. rocznicę mordu.

Obchody rozpoczęły się od mszy świętej w akademickim kościele pw. Najświętszego Serca Jezusowego. Główne uroczystości zorganizowano pod Pomnikiem Martyrologii Profesorów Lwowskich, znajdującym się na Skwerze prof. Idaszewskiego.

– Po pomnikiem spotykamy się każdego roku dwa razy. 15 listopada, a więc w rocznicę wydarzenia radosnego, czyli pierwszego po wojnie wykładu, który zainaugurował rok akademicki we Wrocławiu. Ten wykład wygłosił prof. Kazimierz Idaszewski, senior lwowskich profesorów odbudowujących na gruzach zniszczonego Breslau polską akademię. Senior tych lwowskich profesorów, którzy ocaleli z kaźni mającej miejsce nieco ponad 4 lata wcześniej. Dlatego właśnie każdego roku spotykamy się też pod pomnikiem 4 lipca, w rocznicę tego strasznego wydarzenia – mówił prof. Arkadiusz Wójs, rektor Politechniki Wrocławskiej.

W swoim przemówieniu rektor podkreślił także, że napis na pomniku – „Nasz los przestrogą”, brzmi szczególnie dramatycznie od rozpoczętej 24 lutego 2022 r. napaści Rosji na Ukrainę.

– Kolejny rok, całkiem niedaleko stąd armia rosyjska niszczy ukraińskie uczelnie, ale też szpitale i szkoły. Broniąc się przed agresją wykładowcy i studenci ukraińskich uczelni, walczą na froncie lub szukają schronienia za granicą, także u nas we Wrocławiu. Z nadzieją, że bestialstwo, o którym dziś przypominamy, już się nie powtórzy, uczcijmy pamięć zamordowanych profesorów lwowskich – dodał prof. Wójs.

Kwiaty pod pomnikiem złożyli: Maciej Awiżeń, wojewoda dolnośląski, Paweł Gancarz, marszałek woj. dolnośląskiego, Michał Młyńczak, wiceprezydent Wrocławia, przedstawiciele władz samorządowych, rektor i prorektorzy Politechniki Wrocławskiej wraz z rektorami seniorami, dziekanami i przewodniczącymi rad dyscyplin, a także delegacje wrocławskich uczelni, szkół oraz stowarzyszeń naukowych i kresowych.

Hołd poległym oddała kompania honorowa Akademii Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu.

***

W  1941 roku profesorowie lwowskich uczelni i ich rodziny (razem 45 osób) zostali rozstrzelani w pobliżu Politechniki Lwowskiej zaraz po wkroczeniu Niemców do Lwowa. Wśród zabitych byli m.in. Roman Longchamps de Bérier, rektor Uniwersytetu Jana Kazimierza i jego trzej synowie, prof. Kazimierz Bartel, premier RP, prof. Kasper Weigel, rektor Politechniki Lwowskiej, prof. Antoni Cieszyński, twórca polskiej stomatologii i Tadeusz Boy-Żeleński, poeta, tłumacz i lekarz

Kaźń przeszła do historii Polski pod nazwą mordu profesorów lwowskich, przy zastrzeżeniu, że ofiarą tej zbrodni padli również docenci wyższych uczelni Lwowa oraz członkowie rodzin i współlokatorzy naukowców.

Społeczność Politechniki Wrocławskiej i całego środowiska akademickiego Wrocławia co roku składa hołd pomordowanym uczonym i ich rodzinom. W 1964 r. na terenie kampusu PWr odsłonięto Pomnik Martyrologii Profesorów Lwowskich, gdzie tradycyjnie odbywają się uroczystości.