Dr inż. arch. Jerzy Łątka (Wydział Architektury) i dr inż. Bartosz Pruchnik (Wydział Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów) wyjadą na kilkumiesięczne stypendia do prestiżowych amerykańskich uczelni. Swoje badania będą tam prowadzić w ramach Exchange Program to the United States Fundacji Kościuszkowskiej.

Każdego roku stypendia Exchange Program to the United States Fundacji Kościuszkowskiej trafiają do ok. 40 polskich badaczy. Amerykańska organizacja wspiera w ten sposób wymianę naukową między Polską a USA. Stypendystom przyznawane są fundusze pozwalające na rozpoczęcie badań na jednej z czołowych uczelni za oceanem. Obok MIT to m.in. Uniwersytet Stanforda, Harvard czy Yale.

W tym roku wśród laureatów Kosciuszko Foundation Fellowship znalazł się dr inż. arch. Jerzy Łątka, a w gronie osób, które otrzymały Kosciuszko Foundation Grants, dr inż. Bartosz Pruchnik.

Nabór do przyszłorocznej edycji programu rozpoczyna się już w maju 2025. Szczegóły na stronie fundacji.

Schronienia z materiałów papierowych

Dzięki grantowi dr inż. arch. Jerzy Łątka zrealizuje projekt „Paper-Based Emergency Shelters” („Schronienia z materiałów pochodzenia papierowego”).

Naukowiec z Wydziału Architektury wyjedzie na sześciomiesięczny staż na Uniwersytet Stanowy Pensylwanii (PennState University), gdzie prowadzone są zarówno badania dotyczące zastosowania papieru i tektury jako materiału budowlanego, jak i architektury pomocowej.

Zajmie się tam opracowaniem schronień dla osób w kryzysie bezdomności w wyniku kataklizmów naturalnych, działań wojennych czy też wykluczenia społecznego i ekonomicznego. Będą one proste i szybkie w montażu oraz mają stanowić pierwszy etap wsparcia w sytuacjach kryzysowych.

Zbudowane zostaną z materiałów pochodzących z odzysku, np. opakowań czy pudełek tekturowych, które po poddaniu odpowiedniemu procesowi i formatowaniu będą upcyklingowane na komponenty budowlane.

– Już kilka lat temu współpracowałem z dr. Julio Diarte (wtedy Uniwersytet Stanowy Pensylwanii, obecnie szwedzki Uniwersytet w Umeå), którego gościliśmy na PWr podczas międzynarodowych warsztatów ProtoLAB – mówi dr inż. arch. Jerzy Łątka.

Amerykańska uczelnia ma też długą tradycję łączenia architektury z technologią. To tam powstał pierwszy na świecie interdyscyplinarny kierunek architectural engineering (inżynieria architektoniczna), który łączy w sobie architekturę, budownictwo, inżynierię środowiska, zarządzanie czy ekonomię. – Takie kierunki są przyszłością nauczania architektury i liczę, że podczas pobytu w USA będą mógł podpatrzeć i dowiedzieć się, jak ten słynny na całym świecie kierunek jest zorganizowany – opowiada laureat z W1.

Opiekunem naukowym dr. Łątki w USA będzie prof. Marcus Schaffer z College of Arts and Architecture, który zajmuje się tworzeniem maszyn do produkcji komponentów architektonicznych i elementów budowlanych.

Podczas stażu prace projektowe i badawcze podzielone będą one na kilka etapów i zawierają m.in. badania problematyki kryzysu bezdomności w skali USA i globalnej, badania materiałowe, opracowanie metody przetwarzania opakowań i materiałów tekturowych, w tym polepszanie ich właściwości mechanicznych, odporności na wodę i ogień, badanie przez projektowanie i prototypowanie. Dr Łątka będzie również prowadził wykłady i zajęcia projektowe dla studentów architektury w ramach prowadzonego przez prof. Schaffera „Directed Research Studio”. Przewidywanym efektem projektu będzie prototyp jednostki pomocowej skierowanej do określonej grupy odbiorców – osób znajdujących się w kryzysie bezdomności.

Dr inż. arch. Jerzy Łątka jest adiunktem w Katedrze Architektury i Sztuk Wizualnych Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. Zajmuje się zastosowaniem materiałów pochodzenia celulozowego w architekturze, a także architekturą pomocową, mieszkaniową, społeczną oraz konstrukcjami tymczasowymi, tzw. pop-up’ami.

Szybka mikroskopia sił atomowych

Dr inż. Bartosz Pruchnik grant od Fundacji Kościuszkowskiej otrzymał na projekt „High-speed atomic force microscopy (AFM) for interdisciplinary picometrology” („Szybka mikroskopia sił atomowych (AFM) dla interdyscyplinanej pikometrologii”).

Nasz naukowiec wyjedzie go realizować na Uniwersytecie Teksańskim w Austin (University of Texas). Będzie tam pracował w grupie Minimax prowadzonej przez prof. Fangzhou Xia, który specjalizuje się w teorii sterowania aplikowanej do mikroskopii bliskich oddziaływań. Na amerykańskiej uczelni założył on własne laboratorium poświęcone rozwojowi nowoczesnej mikro- i nanotechnologii przyrządowej, w tym systemom AFM (Atomic Force Microscopy).

Dr Pruchnik zdecydował się na uczelnię w Teksasie doceniając jej otoczenie technologiczne. – W tym stanie powstaje zagłębie technologii elektronicznych, co przełoży się na łatwość w znalezieniu aplikacji opracowanych rozwiązań – wyjaśnia naukowiec z W12.

W USA zajmie się ulepszeniem metody AFM, którą stosuje się badawczo w nanometrologii, fizyce powierzchni, biologii molekularnej, histologii, ale też technologicznie do inspekcji nanoelektroniki i skojarzonych procesów technologicznych.

– Zamierzam za jednym zamachem poprawić rozdzielczość i szybkość pracy AFM – mówi dr inż. Bartosz Pruchnik. – W efekcie przełoży się to na jej znaczący wzrost wydajności, jako metody badawczej i inspekcyjnej. A co nawet bardziej istotne, pozwoli na obrazowanie pewnych procesów np. biologicznych w czasie rzeczywistym.

Stypendysta z PWr ma zamiar tak zmodyfikować istniejące mikroczujniki (aktywne dźwignie piezorezystywne), aby działały szybciej (w szerszym paśmie) i dokładniej (z większą czułością). Pozwoli to na prowadzenie pomiarów w ponad 1 MHz, czyli z filmowym odświeżaniem obrazu. Jednocześnie poprawiona zostanie rozdzielczość obrazowania poniżej rozmiarów atomowych. – Oczekuję, że z pomocą prof. Xia znajdę dla zmodyfikowanych systemów aplikacje technologiczne – opowiada nasz naukowiec z W12. – Sam będę próbował zastosować je do badania próbek biologicznych na poziomie molekularnym.

Dr inż. Bartosz Pruchnik pracuje w Katedrze Nanometrologii na Wydziale Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów. Zajmuje się technikami piezorezystywnymi w technologiach MEMS i NEMS. Bada i rozwija aktywne dźwignie piezorezystywne, materiały i nanomateriały piezorezystywne, a także rozbudowuje rodzinę mikroskopów sił atomowych.