Centrum zdrowia na pl. Jana Pawła II, a może szkoła tańca? Albo nowe budynki uczelniane przy pl. Maxa Borna i hotel na ul. Sokolniczej? Studenci architektury pracowali nad projektami różnych obiektów użyteczności publicznej, które mogłyby powstać w miejscach na razie niezagospodarowanych. Za cel postawili sobie m.in. ekologiczne rozwiązania i stworzenie koncepcji otoczenia zachęcającego do spędzania tam czasu.

Projekty powstawały przez cały semestr w ramach zajęć na studiach magisterskich „Projektowanie obiektów użyteczności publicznej”, prowadzonych wspólnie przez dr. hab. inż. arch. Pawła Kirschke, prof. uczelni i dr inż. arch. Elżbietę Komarzyńską-Świeściak.

Zanim studenci zabrali się do kreślenia planów, solidnie przygotowali się do tematu tworzenia koncepcji budynków takich jak sale koncertowe, teatry, obiekty kultury, hotele, biurowce, centra zdrowia, muzea czy obiekty uczelni. Prowadzący zabrali ich na wycieczki studialne do prywatnego akademika BaseCAMP i biurowca MidPoint71– Centrum Południowe. Studenci sami także musieli odwiedzić i udokumentować swoją wizytę w obiektach podobnych do tych, które mieli zamiar zaprojektować.

– W zajęcia wpletliśmy elementy „post occupancy evaluation” (POE), czyli procesy analizy i oceny działania budynku po tym, jak został już oddany do użytku. Dzięki temu studenci mogli zrozumieć, jak dana inwestycja spełnia zakładane cele, jakie są jej mocne i słabe strony, jakie są potrzeby użytkowników oraz czy założenia projektowe zostały zrealizowane. Podczas wycieczek studialnych oprowadzali nas więc gospodarze, czyli inwestorzy, oraz przedstawiciele firmy odpowiedzialnej za komercjalizację obiektu – opowiada dr Komarzyńska-Świeściak. – To było dla nas bardzo istotne, żeby nasi studenci mieli okazję do porozmawiania z osobami, które faktycznie z takich przestrzeni publicznych korzystają i które udostępniają je innym, a w związku z tym najlepiej wiedzą, jakie rozwiązania świetnie się im sprawdzają. Postawiliśmy także nacisk na wizyty studentów w obiektach referencyjnych, żeby ich projekty były jak najlepiej przemyślane i płynące z osobistego doświadczenia. Prosiliśmy ich więc, żeby spędzili trochę czasu w tych miejscach, posiedzieli tam, napili się kawy, zaobserwowali, w jaki sposób poszczególne strefy budynków są użytkowane itd.

W ramach zajęć studenci mieli także warsztaty modelarskie, na których pracowali na modelu fizycznym 1:500, warsztaty z opracowania detalu i przekroju 1:100 oraz wykłady i konsultacje eksperckie przedstawicieli różnych branż i dyscyplin (w zakresie projektowania zrównoważonego – prof. Krzysztof Cebrat, konstrukcji – prof. Romulad Tarczewski i architektury krajobrazu – dr inż. arch. kraj. Aleksandra Gierko).

Ich ostatecznym zadaniem był projekt w różnych skalach: opracowali master plany dla strategicznie położonych działek i ich otoczenia, określili autorski program i układ funkcjonalno-przestrzenny obiektów oraz przedstawili projekty zagospodarowania terenu i projekty architektoniczne.

Co istotne, musieli uwzględniać potrzeby społeczne i rynkowe oraz kierować się poszanowaniem dziedzictwa kulturowego i wdrożyć założenia tzw. zrównoważonej architektury.

Efektem prac studentów jest 14 projektów nowych obiektów użyteczności publicznej, które mogłyby powstać w kilku miejscach Wrocławia, obecnie niezagospodarowanych. Prowadzący wskazali do wyboru tereny w lokalizacjach prestiżowych, blisko centrum i dość wymagających dla projektanta, m.in. ze względu na zabytkowe otoczenie. Były to lokalizacje przy pl. Maxa Borna, ks. Witolda-Dmowskiego, pl. Jana Pawła II, pl. Wolności-ul. Świdnickiej i pl. Teatralnym.

– Te koncepcje dają pole do dyskusji o przyszłości tych miejsc – podkreśla dr Komarzyńska. – Są to bardzo realne wizje, ponieważ prace studentów zostały opracowane na podstawie planów miejscowych i w oparciu o obowiązujące przepisy, a proponowane programy funkcjonalne tych miejsc dopasowane do lokalizacji i potencjalnych potrzeb miasta.

Muzeum dźwięku z wodospadami i tarasem na dachu

Magdalena Strauchmann i Anna Wancel zaprojektowały obiekt muzealny przy ul. Świdnickiej – tuż przy fosie miejskiej, w miejscu, gdzie obecnie znajduje się zielony plac o charakterze rekreacyjnym, z donicami i ławkami. Zaproponowały tam muzeum dźwięku wyposażone w dodatkową, małą salę koncertową.

Budynek swoją formą nawiązywałby do frontowej elewacji budynku Opery Wrocławskiej, a jego skos miałby pełnić rolę akcentu wysokościowego. Obiekt miałby także półotwarty dziedziniec, co nadawałoby ciężkiej i zamkniętej bryle oddechu i lekkości oraz pozwoliło na otwarcie go w stronę istniejącej Promenady Staromiejskiej.

Studentki zaproponowały ścianę z wodospadami wodnymi o zamkniętym obiegu, dzięki którym woda opadowa trafiająca do umieszczonego pod powierzchnią terenu zbiornika, spływając po ścianie, dostarczałaby użytkownikom dodatkowych doświadczeń związanych z dźwiękiem. Ściany wodne przeplatałaby się tam także z zielonymi ścianami.

Muzeum miałoby też taras na dachu pełniący rolę punktu widokowego, miejsca koncertów plenerowych i miejsca pozwalającego na usłyszenie miasta.

Szkoła tańca, do której można zajrzeć z ulicy

Wśród studenckich propozycji jest także budynek szkoły tańca przy pl. Jana Pawła II w bezpośrednim sąsiedztwie Akademii Muzycznej. Sylwia Malarczyk, Kseniya Nestserava i Maria Usarek zaprojektowały budynek jako dominantę na styku starego miasta i nowej zabudowy, który stanowiłby odwzorowanie historycznego układu urbanistycznego.

Budynek miałby pięć kondygnacji nadziemnych, dwa półpiętra i dwie kondygnacje podziemne. Kształtem byłby zbliżony do kwadratu, wypełniającego maksymalnie teren wewnątrz linii zabudowy. Od strony wnętrza kwartału w budynku na poziomie pierwszego piętra autorki wycięły przestrzeń zielonego patio, dzięki czemu wszystkie pomieszczenia na wyższych kondygnacjach byłyby doświetlone.

Wewnątrz znalazłyby się m.in. pomieszczenia dla nauczycieli i uczniów, sale taneczne, czytelnie z laboratorium komputerowym, sale do nauki teoretycznej, gabinety pracowników i organizacji studenckich oraz duża sala widowiskowa i lokal gastronomiczny.
Zadaszenie sali widowiskowej byłoby równocześnie tarasem. Na nim mogłyby odbywać się letnie przedstawienia i koncerty.

Mogłoby być dostępne dla uczniów za dnia i dla gości wieczorami. Scena znajdowałaby się w północnej części, a na południowej z patio wyrastałyby schody. Zapewniałyby przestrzeń dla widowni oraz – dzięki różnicy wysokości – zamykały patio, tworząc wnętrze.

Charakterystycznym elementem bryły szkoły byłby jej narożnik – dzięki całkowitemu przeszkleniu i podkreśleniu najwyżej znajdującej się sali podświetlanym sufitem.

Centrum zdrowia z tężnią solankową

Z kolei Weronika Ciosek i Aleksandra Kowalczyk przy pl. Jana Pawła II widziałyby centrum zdrowia. Budynek zostałby odseparowany jest od ruchliwego i hałaśliwego otoczenia zielenią – zielonym pasażem pieszym, który połączyłby dziedziniec z atrakcjami, takimi jak tężnia solankowa i zielone fasady nowych budynków.

Wielokondygnacyjny hol centrum zdrowia miałby zieloną wewnętrzną fasadę wykonaną z alg oczyszczających powietrze. Na parterze znalazłyby się mobilne kapsuły oferujące czasowe akcje prozdrowotne i usługi z dziedziny telemedycyny.

Obiekt miałby też ogólnodostępną restaurację wraz z tarasem na dachu.

Biurowiec z wyjątkową elewacją

Natomiast Mikołaj Gniadzik zajął się projektem biurowca, który mógłby stanąć przy pl. Maxa Borna. Sześciokondygnacyjny obiekt miałby promenadę i podest nad kanałem rzecznym.

Formę architektoniczną budynku kształtowałyby rozbudowane podcienie nadające bryle plastyczność i grę światłocienia.
Elewacja miałaby rozrzeźbioną formę z zaakcentowaniem słupów i gzymsów poprzez specjalnie zaprojektowane profile. Podstawowym materiałem elewacyjnym byłaby okładzina z jasnego betonu elewacyjnego.

Przestrzenie biurowe zajmowałyby całe kondygnacje, z możliwością podziału na indywidualnych najemców. Autor zaproponował otwarte biura (openspace), które można przekształcić w mniejsze gabinety (układ celkowy) lub biura combi. Wydzielił także mniejsze pokoje spotkań i salki konferencyjne.

Uczelniany budynek otwarty 24/7

W tym samym miejscu Gabriel Mikuś i Kalina Zawada zaproponowali uczelniany budynek inspirowany zasadami feng shui i japońską architekturą. Kuliste formy, takie jak część obiektu w kształcie półkola, schody i wycięcia w stropie, nadawałyby jego wnętrzu głębi i harmonii.

Przestrzeń wewnętrzną autorzy podzielili na wielofunkcyjne strefy typu open space, zaprojektowane specjalnie dla studentów. Te strefy byłyby połączone z dwukondygnacyjnym tarasem z widokiem na zieleń i rzekę.

Budynek uzupełniałby zabudowę nabrzeża, tworząc atrakcyjny pasaż pieszy nad rzeką.

W zamierzeniu studentów obiekt działałby przez całą dobę, oferując szereg stref do nauki i pracy, w tym coworking i miejsca dla kół naukowych, a także strefy rekreacyjne i rozrywkowe.

Znalazłyby się tam także przestrzeń dydaktyczna z salami seminaryjnymi, gabinetami naukowców i zapleczem badawczym, strefa biblioteczna z czytelnią, salą komputerową i wydzieloną biblioteką kompaktową oraz strefy: wykładową z obszernym foyer, przestrzenią wystawową i audytoryjną salą na 204 studentów oraz techniczna z miejscem na wentylatornię.

Karolina Jaracz, Jagoda Gromek i Maja Nowicka zaprojektowały pięciokondygnacyjny budynek uczelnianego Wydziału Hydrotechnicznego – także przy pl. Maxa Borna.

Piotr Pałgan i Alicja Mak zaproponowali trzygwiazdkowy hotel z zielonym dziedzińcem przy ul. Skolniczej i Zelwerowicza.

Julia Laśkiewicz i Bartosz Kuczyński stworzyli koncepcję biurowca z otoczeniem w układzie tarasowym i nabrzeżem z możliwością cumowania – przy pl. Maxa Borna.

Nowe metody dydaktyczne

Jak podkreśla dr Komarzyńska-Świeściak, warsztatowa forma zajęć (na których powstały studenckie projekty) pozwoliła prowadzącym na wprowadzenie nowoczesnych metod i narzędzi dydaktycznych, poznanych dzięki projektowi Mistrzowie Dydaktyki.

W tym przypadku wykładowcy zaproponowali studentom m.in. tzw. role-playing w ramach dyskusji na pośrednim oddaniu projektów z punktu widzenia różnych grup użytkowników, „nieme oddanie”, czyli przegląd projektów bez komentarzy autorów (wyłącznie na podstawie prezentowanych rysunków), peer-assessment , czyli „korektę koleżeńską”, a zatem przegląd i korektę projektu innego zespołu projektowego (wymiana obustronna) oraz metodę odwróconej klasy (flipped classroom) – studenci regularnie otrzymywali dodatkowe materiały edukacyjne związane z realizowaną tematyką. Dzięki temu w trakcie zajęć mogli skupić się na przekuwaniu wiedzy w praktykę i brać udział w aktywnościach bardziej interaktywnych, takich jak dyskusje i warsztaty.

lucy