Do końca października w portugalskim Ponte de Lima można podziwiać 12 ogrodów zaprojektowanych i stworzonych przez architektów krajobrazu z całego świata. Wśród nich jest także „Oko boga” – dzieło Agnieszki Bocheńskiej-Niemiec i dr Aleksandry Gierko z Politechniki Wrocławskiej.

Każdego roku portugalska miejscowość Ponte de Lima organizuje otwarty konkurs na zaprojektowanie jedenastu ogrodów, które staną się częścią The International Garden Festival of Ponte de Lima. Startujący w nim architekci krajobrazu muszą przygotować koncepcje, które wpiszą się w ogłoszony wcześniej temat. Aktualna edycja przebiega pod hasłem „Religie w ogrodzie”.

Projekty z całego świata

Festiwal jest nie tylko wystawą, ale także okazją do integracji lokalnej społeczności i częścią szeroko zakrojonych działań edukacyjnych. Impreza rozpoczyna się w ostatni piątek maja i aż do końca października chętni mogą obejrzeć tamtejsze ogrody powstałe na terenie około 2,5 hektara. Publiczność może też w głosowaniu wskazać najlepszy, który zostaje zachowany na kolejną edycję festiwalu.

W tym roku jury wybrało do realizacji projekty zaproponowane przez uczestników z Portugalii, Hiszpanii, Czech, Francji, Anglii, Włoch, Austrii, Rumunii, Serbii, Norwegii, Polski, USA i Brazylii.

Sam festiwal cieszy się sporą popularnością. W ciągu 16 lat jego poszczególne edycje odwiedziło w sumie ponad 1,2 mln gości. Impreza znajduje się na liście Europe for Festivals, Festivals for Europe (EFFE). To międzynarodowa inicjatywa powołana przez Europejskie Stowarzyszenie Festiwali (EFA), ukierunkowana na promocję i współpracę najlepszych europejskich festiwali kulturalnych.

Spójrz w niebo

Wśród ogrodów, jakie w tym roku można podziwiać w Ponte de Lima, jest „Oko boga” („God's eye”) – zaprojektowany przez wrocławianki Agnieszkę Bocheńską-Niemiec i dr inż. arch. kraj. Aleksandrę Gierko z Politechniki Wrocławskiej.

Dr Gierko jest – podobnie jak jej partnerka w tym projekcie – absolwentką architektury krajobrazu na Uniwersytecie Przyrodniczym. Na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej obroniła doktorat, a obecnie jest pracownikiem naukowym w Katedrze Architektury Użyteczności Publicznej, Podstaw Projektowania i Kształtowania Środowiska. Naukowo zajmuje się zagadnieniami adaptacji miast do zmian klimatu z użyciem tzw. błękitnej i zielonej infrastruktury, a zawodowo wdraża wiedzę teoretyczną w swoje realizacje projektowe.

W Portugalii wspólnie z Agnieszką Bocheńską-Niemiec postanowiły stworzyć ogród, który w sposób uniwersalny nawiąże do tematyki religii.

– Nie chciałyśmy, by swoją symboliką przywodził na myśl konkretne wyznanie. Zależało nam na tym, by każdy czuł się tam dobrze – opowiada autorka. – Odwiedzający może tam skupić się na tym, co dla niego jest personifikacją boga, niezależnie od tego, jakiego czci i czy jest to jeden bóg czy może wyznaje wielu. Chodziło nam zatem bardziej o ukazanie kontekstu boskiej cząstki w naturze.

Goście festiwalu do „Oka boga” wchodzą ścieżką zaznaczoną drewnianą krawędzią, a ta prowadzi ich do drewnianego ażurowego pawilonu. Tam mogą przysiąść na chwilę na ławce, by odpocząć i kontemplować otoczenie albo spojrzeć w niebo – dzięki otworowi u szczytu pawilonu.

Działkę obsiano łąką kwietną oraz obsadzono bylinami i innymi roślinami o niskich wymaganiach glebowych i wodnych. Autorki projektu początkowo planowały, że wszystkie rośliny w ogrodzie będą wyłącznie gatunkami kwitnącymi na biało, co miało nawiązywać do tego, jak w kulturze europejskiej odbiera się biel – jako symbol czystości i boskości. Ostatecznie jednak postawiono na kolorystykę biało-srebrno-błękitną. Można tam zatem obejrzeć m.in. krwawniki pospolite, kostrzewę siną, gipsówkę wiechowatą, miskant chiński i czyściec wełnisty.

– Miałyśmy też nieco śmielszy pomysł na sam pawilon – dodaje dr Gierko. – Jego podłoga miała być błyszczącą stalową taflą odbijającą niebo. Organizatorzy obawiali się jednak, że taka powierzchnia przy dużym nasłonecznieniu mogłaby doprowadzić do zapalenia się konstrukcji. Dlatego w rezultacie podłoga pawilonu została pomalowana na niebiesko.

Dr Gierko podkreśla, że tworząc projekt, autorki chciały wpisać się w portugalską kulturę. – Dlatego nasz ogród jest radosny, budzi pozytywne odczucia. Styl życia Portugalczyków jest raczej związany z pogodą ducha niż zamartwianiem się czy byciem stale poważnym. Dlatego zależało nam na stworzeniu przestrzeni, w której będą czuli się naturalnie – tłumaczy.

Zdjęcia z ogrodu można obejrzeć na stronie festiwalu. Pozostałe ogrody prezentowane na festiwalu są opisane i pokazane tutaj.

Lucyna Róg