Ponad 1,6 mln złotych przyznano trójce naukowców z PWr na ich projekty w konkursie Narodowego Centrum Nauki Preludium Bis 3. Finansowanie pozwoli m.in. na zatrudnienie i przyznanie stypendium doktorantom, którzy wezmą udział w realizacji badań w ramach swojej pracy doktorskiej.

Laureatami trzeciej edycji konkursu Preludium Bis z PWr zostali:

• dr hab. inż. Grzegorz Soboń, prof. uczelni z Wydziału Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów,
• dr hab. inż. Piotr Rutkowski, prof. uczelni z Wydziału Chemicznego,
• prof. Bożena Hoła z Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego.

Zespół badawczy w tym konkursie NCN składa się wyłącznie z dwóch osób - promotora, który jest kierownikiem projektu i doktoranta. Przyznany budżet kierownicy projektu mogą przeznaczyć na badania, koszty stypendium doktoranckiego oraz koszty pośrednie. Na osoby, które dołączą do projektów trójki naszych naukowców, czeka także wyjazd na zagraniczny staż badawczy finansowany przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej (NAWA).

Nowe typy światłowodów

Prof. Grzegorz Soboń otrzymał prawie 700 tys. zł na „Projektowanie i technologie wytwarzania komponentów optyki światłowodowej dla laserów i wzmacniaczy optycznych”.

Naukowiec chce zaprojektować i przebadać struktury nowego typu, wykonane ze światłowodów, które mają np. zdolność do skupiania światła w pewnej odległości za końcówką włókna. - Brzmi to banalnie, ale to zagadnienie wymaga głębokiej analizy numerycznej, a następnie opracowania prostej technologii wytwarzania takich struktur – tłumaczy prof. Grzegorz Soboń z Wydziału Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów.

Światłowody te będą zdolne do skupiania światła na powierzchni badanej tkanki oraz odbierania sygnału zwrotnego i przekazywania go do późniejszej analizy. Pozwoli to użyć ich np. jako sondy w czujnikach czy w diagnostycznej aparaturze medycznej. - Liczę, że te badania przyczynią się do rozwoju fotoniki i techniki laserowej i doprowadzą do powstania nowego typu komponentów światłowodowych, przydatnych w rozwoju laserów i źródeł światła nowej generacji – dodaje prof. Grzegorz Soboń.

Elektrokatalizatory przyszłości

„Synteza nanostruktur węglowych z enkapsułowanymi nacząstkami metali i ich zastosowanie jako dwufunkcyjne elektrokatalizatory redukcji i wydzielania tlenu” to projekt prof. Piotra Rutkowskiego, na który otrzymał wsparcie w wysokości prawie 550 tys. zł.

- Wielofunkcyjność, bezprzewodowość oraz giętkość – przed dzisiejszymi urządzeniami elektronicznymi stawiamy coraz wyższe wymagania – mówi prof. Piotr Rutkowski z Wydziału Chemicznego. - Ich możliwości są jednak często ograniczone właściwościami dostępnych źródeł energii, czyli baterii i akumulatorów.

Obiecującą kategorię przenośnych nośników energii stanowią akumulatory cynkowo-powietrzne, które mogą być używane np. w rozwijanych ekranach. Największym ograniczeniem rozwoju tego typu baterii są powolne reakcje elektrodowe zachodzące podczas ich użytkowania. W trakcie rozładowania zachodzi tam reakcja redukcji tlenu (ang. oxygen reduction reaction – ORR), a podczas ładowania reakcja wydzielania tlenu (ang. oxygen evolution reaction – OER).

Reakcje te może przyspieszać zastosowanie odpowiedniego materiału elektrodowego, czyli elektrokatalizatora, który musi wykazywać aktywność zarówno w ORR, jak i OER. - W naszym projekcie chcemy otrzymać dwufunkcyjne elektrody do ORR i OER o dużej aktywności elektrokatalitycznej, poprzez bezpośrednią syntezę CNTs na giętkiej tkaninie węglowej, z zastosowaniem różnych katalizatorów – wyjaśnia prof. Piotr Rutkowski.

Lepsza ocena ryzyka zawodowego na budowie

Ponad 420 tys. zł dofinansowania na „Modelowanie wpływu zdarzeń potencjalnie wypadkowych na wypadki przy pracy w budownictwie (SAFCON)” otrzyma prof. Bożena Hoła z Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego.

- Budownictwo jest jedną z najbardziej niebezpiecznych branż w większości krajów świata – mówi prof. Bożena Hoła z Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego. - To właśnie w tym sektorze odnotowuje się największy udział liczby wypadków śmiertelnych wśród wszystkich sekcji gospodarki.

Jej projekt zakłada przeprowadzenie kompleksowej i wieloaspektowej analizy zdarzeń potencjalnie wypadkowych i wypadków przy pracy oraz sformułowanie na tej podstawie związków między tymi zdarzeniami. - Badania prowadzimy na dużym zbiorze obejmującym ponad 1 500 przypadków, które zarejestrowano w latach 2015-2021 – opowiada prof. Bożena Hoła. - Analiza obejmie obiekty i roboty budowlane oraz okoliczności, w których doszło do zdarzenia.

Efektem mają być formuły i algorytmy matematyczne opisujące z dużą dokładnością związki między tymi dwoma zjawiskami. Obliczenia pomogą oszacować prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku i stopień jego ciężkości i tym samym zostać wykorzystane do oceny ryzyka zawodowego.