Dr inż. Sylwia Baluta (Wydział Chemiczny), dr inż. Martyna Zemlik (Wydział Mechaniczny) i dr inż. Mateusz Szatkowski (Wydział Podstawowych Problemów Techniki) zostali powołani do Akademii Młodych Uczonych i Artystów. To jednostka doradcza prezydenta Wrocławia ds. nauki, prowadząca także projekty edukacyjne i wspierająca interdyscyplinarne badania. 

Wrocławska Akademia Młodych Uczonych i Artystów działa od 2010 r. Jej członkowie mogą realizować wspólne przedsięwzięcia na styku różnych dziedzin nauki i sztuki. Mogą też organizować cykliczne spotkania takie jak wykłady i warsztaty prowadzone przez nich samych lub zapraszanych wybitnych naukowców oraz popularyzatorów nauki i innowacji. Członkowie Akademii mogą również tworzyć interdyscyplinarne zespoły badawcze, a także prowadzić w swoim gronie projekty naukowe. 

Akademia dysponuje budżetem – przeznaczanym na projekty (edukacyjne, edukacyjno-badawcze i popularyzatorskie) i bieżące działania członków Akademii, a zespoły złożone z członków Akademii mogą również pozyskiwać środki z zewnętrznych instytucji finansujących naukę. 

Członkami Akademii mogą zostać osoby do 35. roku życia, wyróżniające się wybitnymi osiągnięciami naukowymi, a ich kadencja trwa pięć lat. W sierpniu 2025 r. do tego grona dołączyły kolejne trzy osoby z PWr. Są to: 

Dr inż. Sylwia Baluta (Wydział Chemiczny) 

Pracuje w Katedrze Optyki Materii Miękkiej, a jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół biosensoryki – dziedziny łączącej chemię, biologię i inżynierię materiałową.  

– Zajmuję się projektowaniem i konstruowaniem biosensorów elektrochemicznych i optycznych, które pozwalają na wykrywanie ważnych biomarkerów związanych ze zdrowiem człowieka. Fascynuje mnie możliwość łączenia nowoczesnych technologii materiałowych z praktycznymi rozwiązaniami diagnostycznymi, które w przyszłości mogą realnie wspierać medycynę i ochronę zdrowia – wyjaśnia badaczka. 

Za swoje najważniejsze osiągnięcia uważa opracowanie szeregu innowacyjnych układów biosensorowych, w tym miniaturowego mikroprzepływowego biosensora do wykrywania dopaminy czy jednego z pierwszych optycznych systemów do monitorowania adrenaliny. Udało jej się również zaproponować nowy mechanizm reakcji utleniania serotoniny z udziałem enzymu, co wcześniej nie było opisane w literaturze.  

– Te osiągnięcia pokazują, że możliwe jest tworzenie nowej generacji czujników biologicznych, które są nie tylko czułe i selektywne, ale także potencjalnie przydatne w diagnostyce medycznej. Szczególnie ważne jest dla mnie to, że moje rozwiązania zostały już objęte kilkoma patentami, co potwierdza ich potencjał aplikacyjny – podkreśla dr Baluta. 

W trakcie kadencji w Akademii chciałaby nie tylko kontynuować badania naukowe, ale przede wszystkim dzielić się swoją wiedzą i pasją z innymi – szczególnie z młodzieżą. Zależy jej na propagowaniu nauki w sposób przystępny i inspirujący, organizowaniu spotkań i warsztatów, które mogą zachęcić młodych ludzi do wyboru ścieżki naukowej.  

– Chciałabym również angażować się w działania wyrównujące szanse edukacyjne – wspierać młodzież z mniej uprzywilejowanych środowisk w dostępie do wiedzy i możliwości rozwoju. Ważnym obszarem będzie dla mnie także współpraca interdyscyplinarna i wymiana myśli między naukowcami oraz artystami, bo wierzę, że to właśnie na styku różnych dziedzin rodzą się najbardziej inspirujące pomysły – dodaje. 

Dr inż. Martyna Zemlik (Wydział Mechaniczny) 

Pracuje w Katedrze Inżynierii Pojazdów, a w swojej pracy naukowej koncentruje się na powiązaniu właściwości mikrostrukturalnych i mechanicznych tworzyw metalicznych z odpornością na zużycie ścierne. Badania są ważne ze względu na niskie właściwości plastyczne stali wysokowytrzymałych, których zastosowanie przemysłowe jest znacznie ograniczone ze względu na ich niezadowalającą trwałość przy wykorzystaniu na elementy pracujące w warunkach obciążeń udarowych lub wymagających przeprowadzenia technik łączenia metodami spawalniczymi.  

– Równolegle w pracy badawczej skupiam się na analizie problemów materiałowych spowodowanych przegrzaniem stali podczas spawania i wpływem obróbki cieplnej na właściwości mechaniczne i tribologiczne stopów aluminium – dodaje dr Zemlik. 

W ramach działalności w Akademii Młodych Uczonych i Artystów nasza badaczka chce się skupić na prowadzeniu inicjatyw edukacyjnych propagujących nauki wśród dzieci i młodzieży poprzez warsztaty, pokazy eksperymentów i angażujące prezentacje z zakresu nauk ścisłych.  

– Moja działalność będzie miała charakter interdyscyplinarny, a zakres zaprezentowanych treści będzie efektem powiązania wiedzy z zakresu nauk ścisłych i artystycznych – wyjaśnia dr Zemlik. Planuje m.in. wystawy artystyczne o charakterze naukowym, co jest powiązane z jej pasją związaną ze sztukami wizualnymi i równoległą kontynuacją studiów na kierunku malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. 

– Do tej pory byłam zaangażowana w akcje „Malowane Sercem” w ramach WOŚP 2025, organizowałam i uczestniczyłam w wystawach zbiorowych, a moje prace zrealizowane w ramach programu edukacyjnego Perły Sudetów (program EtnoPolska, Narodowe Centrum Kultury) będzie można oglądać od 26 września na wystawie zbiorowej w Centrum Kultury Agora we Wrocławiu – dodaje. 

Dr inż. Mateusz Szatkowski (Wydział Podstawowych Problemów Techniki) 

Adiunkt badawczo-dydaktyczny w Katedrze Optyki i Fotoniki na Wydziale Podstawowych Problemów Techniki. Laureat Stypendium Start FNP, Stypendium Ministra dla Wybitnych Młodych Naukowców, Optica Ambassador, członek Rady Młodych Naukowców, były członek Academii Iuvenum. Kierownik projektów Lider „Sensor frontów falowych na wirach optycznych” (NCBR) i Opus „Rozwój protokołu komunikacyjnego z użyciem strukturyzowanych wiązek świetlnych” (NCN). Swoje badania prowadził w Niemczech, Meksyku i USA.  

Zajmuje się kształtowaniem wiązki laserowej, starając się formować rozkład amplitudy, fazy oraz polaryzacji tych wiązek. Najbardziej interesują go wiązki zawierające w sobie nieciągłości fazowe, które choć mają zastosowanie w wielu obszarach naukowych, to wciąż można zaproponować ich nowe aplikacje. Tą tematyką zajmuje się od początku studiów inżynierskich, działając w Grupie Optyki Nieciągłości Fazowych na W11. 

– Mam nadzieję, że najważniejsze osiągnięcie naukowe jest dopiero przede mną. Cieszę się natomiast, że udało mi się uzyskać finansowanie na założenie własnego zespołu badawczego, którego prace koncentrują się w obszarze rozwoju technik kształtowania wiązki – mówi dr Szatkowski. – Moim celem jest stworzenie laboratorium, które wspomogłoby szereg prac aplikacyjnych pod kątem optymalizacji wiązki laserowej. Wymagania takiego laboratorium to nie tylko odpowiednie narzędzia badawcze, ale też wykwalifikowany zespół, który rozwijam zarówno poprzez prace prowadzone na Politechnice Wrocławskiej, jak i współprace z ośrodkami z zagranicy – wyjaśnia. 

Motywacją do dołączenia do Akademii była dla niego dotychczasowa działalność w dwóch największych towarzystwach optycznych na świecie: SPIE i Optica, w których sprawował wiele funkcji, obejmujących prace nad programami stypendialnymi, w tym ewaluację tych programów, recenzję wniosków stypendialnych czy też proponowanie nowych form wsparcia.  

– Chciałbym przenieść to doświadczenie na obszar lokalny, czynnie włączając się w kształtowanie programów oferowanych przez Wrocławskie Centrum Akademickie. Ponadto chciałbym zwiększyć interdyscyplinarność prowadzonych przez mnie badań. Uważam, że członkostwo w Akademii to doskonała ku temu okazja – podkreśla dr Szatkowski. 

 mic