Budynek z tarasem i wieżą widokową w środku Parku Narodowego Serengeti – z bambusowym dachem i ścianami z lokalnej ziemi. To projekt, który zachwycił jurorów międzynarodowego konkursu „Terra Pura” platformy UNI. Stworzył go Szymon Król, student Wydziału Architektury PWr.

Autor projektu jest na ostatnim semestrze studiów magisterskich na architekturze. Zwycięski projekt przygotował nie tylko na konkurs, ale także w ramach kursu na studiach prowadzonego w poprzednim semestrze przez dr. inż. arch. Andrzeja Sobolewskiego z Katedry Architektury Użyteczności Publicznej, Podstaw Projektowania i Kształtowania Środowiska.

Punkt widokowy w jedynym takim parku

Wyzwaniem postawionym przez organizatorów – platformę UNI – było zaprojektowanie tarasu lub centrum widokowego, pawilonu lub punktu obserwacyjnego na terenie krateru Ngorongoro w Tanzanii – niedaleko działającego już tam centrum ekoturystyki. To część Parku Narodowego Serengeti, który jest jednym z największych i najbardziej znanych obszarów chronionych na świecie. Zamieszkują go wielomilionowe stada antylop, zebr, gnu, gazeli i bawołów. To także miejsce największych skupisk lwów na świecie.

Organizatorzy konkursy chcieli, by zgłaszane projekty stanowiły jak najmniejszą interwencję w otoczenie oraz wykorzystywały lokalne materiały i techniki konstrukcyjne. Proponowane obiekty miały wtopić się w otoczenie, umożliwić człowiekowi kontakt z naturą, ale bez zbytniego wkraczania w strefy, w których bytują zwierzęta.

Nadesłane prace oceniało międzynarodowe jury złożone z doświadczonych architektów z USA, Belgii i Wielkiej Brytanii, którzy kierują lub prowadzą własne biura architektoniczne.

Praca naszego studenta ich zachwyciła. Jedna z jurorek - Faith Okuma, dyrektor Surroundings Studio z Santa Fe – podkreślała: „Niezwykłe, innowacyjne i piękne opracowanie koncepcji i wykonanie projektu. Zaszczytem było oceniać pracę na takim poziomie. Mam nadzieję, że odkryję, kim jest ten projektant i zobaczę więcej jego prac w przyszłości” (jurorzy przyglądali się projektom, nie znając nazwisk autorów).

Ziemia, drewno i bambus

Szymon Król zaprojektował obiekt, który swoim kształtem nawiązywałby do lokalnego ukształtowania terenu – kraterów i gór, jak Ngorongoro i Kilimandżaro. A jednocześnie wpisywałby się w tradycje afrykańskiej architektury regionu, dla której charakterystyczne są kopułowe zwieńczenia budowli.

Zaproponowany przez niego budynek łączy taras widokowy z wieżą widokową. Na odwiedzających park turystów czekałyby w środku: recepcja, strefa odpraw, sala, w której mogliby się posilić i napić czegoś chłodnego (refreshment area) oraz strefa ze sprzętem i odpowiednim ubiorem na wyprawy.

Okolicę podziwialiby z drewnianego tarasu otaczającego obiekt i z wieży widokowej, będącej integralną częścią budynku – na którą dostawaliby się po schodach prowadzących z jego wnętrza, ze strefy odpraw. Byłaby ulokowana na wysokości ponad 9 metrów.

Autor koncepcji zaproponował, by ściany obiektu powstały w technologii Superadobe – często wykorzystywanej w afrykańskich krajach. Polega na użyciu cylindrycznych worków, do których wsypuje się lokalną ziemię, a następnie pokrywa je mieszaniną cementu, co zapewnia stabilność i sztywność takiej struktury. Nasz student dodatkowo pokryłby je warstwą okładziny drewnianej – dla lepszej estetyki budynku.

Obiekt miałby też sufit z otworami, przez które do wnętrza wpadałoby światło słoneczne. Byłoby to możliwe, dzięki przykrywającej go przezroczystej wodoodpornej membranie i nietypowemu dachowi zbudowanemu z fantazyjnie powyginanych tyczek bambusa. Z membrany woda deszczowa spływałaby specjalnie zaprojektowaną instalacją do sali przeznaczonej na posiłki. Tam po przefiltrowaniu służyłaby jako woda pitna.

Jak nie rzucać się w oczy

W budynku jednocześnie mogłoby przebywać około 15-20 osób.

– Zależało mi na tym, by mój obiekt był jak najmniejszy – opowiada autor. – Nie chciałem, by swoją skalą przytłaczał i ingerował w zastany krajobraz w zbyt dużym stopniu. Głównym założeniem było więc to, by jak najlepiej wkomponować go w to miejsce. Stąd zrodziła się idea, żeby stworzyć budowlę, która swoją formą nawiąże do otaczających go kraterów czy gór. Biomorficzne kształty i ażurowe zadaszenie z nieregularnie posplatanych łodyg bambusa pomagają w zakamuflowaniu budynku, który patrzącemu z oddali turyście mógłby przypominać lokalną roślinność i rozmywające się w oddali górskie szczyty.  Wszystkie te zabiegi miały podkreślić, że człowiek jest tu jedynie gościem, a więc on sam, jak i jego ingerencja w tak niezwykły krajobraz, powinny zostać niemal niezauważalne wśród królestwa zwierząt i roślin.

Wszystkie wyróżnione w konkursie prace można obejrzeć na stronie organizatora konkursu. Platforma UNI skupia ponad 150 tys. architektów i projektantów z całego świata i regularnie organizuje konkursy, w których wskazuje lokalizację i temat projektu. Uczestniczą w nich młodzi architekci, najczęściej studenci z uczelni z całego globu.

Lucyna Róg