Prof. Paweł Kafarski z Wydziału Chemicznego został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Opolskiego. Nasz naukowiec otrzymał wyróżnienie w piątek z rąk rektora uczelni, prof. Marka Masnyka

Wręczenie tytułu doktora honoris causa było kulminacyjnym punktem obchodów Święta Uniwersytetu Opolskiego w Auli Błękitnej  Collegium Maius. 

Mowę pochwalną wygłosił promotor przewodu doktorskiego dr hab. Jacek Lipoka z Uniwersytetu Opolskiego. Treść dyplomu doktorskiego odczytał dziekan Wydziału Chemii prof. Piotr Wieczorek, a wręczył go rektor uczelni, w obecności recenzentów dorobku doktoranta, prof. Cyryla Lechosława Latosa-Grażyńskiego z Uniwersytetu Wrocławskiego i prof. Bernarda Lammka z Uniwersytetu Gdańskiego.

Swoją decyzję o nadaniu tytułu władze Uniwersytetu Opolskiego uzasadniły tym, że prof. Paweł Kafarski to wybitny chemik o światowej renomie oraz człowiek harmonijnie łączący walory umysłu z wrażliwością etyczną - właściwą wzorcowi uczonego.

Prof. Paweł Kafarski

Urodził się 13 stycznia 1949 roku w Gdańsku. W roku 1958 przeprowadził się z rodzicami do Zielonej Góry, gdzie w roku 1966 ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Edwarda Dembowskiego. W tym samym roku został przyjęty na Wydział Chemiczny Politechniki Wrocławskiej, który ukończył w roku 1971, a zaraz po studiach został przyjęty na stanowisko asystenta. Rok później został skierowany na nowo otwarte studia doktoranckie. W trakcie tych studiów (w roku 1975) wyjechał na dziewięciomiesięczny staż na Marquette University w Milwaukee (USA), gdzie w laboratorium prof. Sheldona E. Cremera realizował badania spoza zakresu pracy doktorskiej. Po powrocie, w roku 1977, obronił pracę doktorską Synteza peptydów kwasów aminofosfonowych wykonaną pod opieką prof. Przemysława Mastalerza. W tym samym roku został zatrudniony na macierzystym wydziale na stanowisku adiunkta. Dalsza kariera naukowa prof. Pawła Kafarskiego, jak sam to określa, przebiegała typowo – w roku 1990 uzyskał stopień doktora habilitowanego, a w roku 1998 uzyskał tytuł profesora. Przed habilitacją wyjechał na staż (poste-rouge) w Ecole Nationale Superieure de Chimie w Montpellier. Staż ten był zaczątkiem długiej i owocnej współpracy z tą uczelnią.

Pierwszą tematyką badawczą Pawła Kafarskiego była synteza i badanie właściwości fizjologicznych fosfonowych mimetyków peptydów. Kontynuacją tych badań było zajęcie się projektowaniem (w późniejszym okresie także i komputerowym), syntezą i badaniami właściwości chemicznych (struktura, konformacje, kompleksy metali) oraz aktywności biologicznej kwasów aminofosfonowych – mimetyków aminokwasów i peptydów. Szczególnym zainteresowaniem Profesora Kafarskiego cieszyło się projektowanie inhibitorów wybranych enzymów z nadzieją, że uda się w ten sposób uzyskać leki przeciw takim chorobom jak: nowotwory, malaria, wrzody żołądka czy gruźlica. W ostatnich latach intensywnie poszukuje On nowego środka przeciw osteoporozie, a jeden spośród ponad 200 otrzymanych aminometylenobisfosfonianów wykazał obiecujące właściwości w badaniach przedklinicznych na owcach. Osobnym nurtem badań prof. Pawła Kafarskiego jest śledzenie losu fosfonoorganicznych ksenobiotyków w środowisku naturalnym, a szczególnie identyfikacja ścieżek biodegradacji tych związków przez grzyby strzępkowe i cyjanobakterie. Od jakiegoś czasu interesuje się poszukiwaniem markerów chemicznych miodów odmianowych. Badania te mają także społeczne znaczenie, gdyż jednym z ich celów jest próba znalezienia systemu wykrywania zafałszowań sprzedawanych miodów.

Znaczną część swoich badań prof. Kafarski realizował we współpracy z wieloma jednostkami naukowymi w kraju i zagranicą. Najefektywniejsze i najdłużej trwające badania prowadził z grupami prof. Giuseppe Forlaniego z Uniwersytetu w Ferrarze, prof. Jean-Luc Pirata z Ecole Nationale Superieure de Chimie de Montpellier, prof. Erica Oldfielda z Uniwersytetu w Chicago czy prof. Johna Daltona z Politechniki w Sydney.

 Uczestniczył w realizacji wielu projektów badawczych, a przynajmniej w 15 finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki i 3 przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju był kierownikiem. Wśród nich znalazły się projekty duże, jak na przykład jedne z pierwszych projektów zamawianych: „Nowe agrochemikalia przyjazne dla środowiska” czy grant POIG „Biotransformacje użyteczne w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym” oraz realizowany w firmie Algae Labs i na Uniwersytecie Opolskim „Pozyskiwanie metabolitów wtórnych z mikroalg i cyjanobakterii w oparciu o zautomatyzowany system fotobioreaktorów”.

Profesor widoczny jest również na forum europejskim – jako lider jednej z grup badawczych w programie COST (CN0802) „European Phosphorus Science Network – PhoSciNet” oraz ekspert oceniający zadania badawcze składane w ramach projektu „ERA Net-Biotechnology”. Był organizatorem cyklicznej konferencji „18th International Conference on Phosphorus Chemistry – ICPC 2010” we Wrocławiu. Jest członkiem międzynarodowego komitetu opiniującego nadanie nagrody A. E. Arbuzowa przez Prezydenta Republiki Tatarstanu w Rosji. Nagroda ta jest najwyższym odznaczeniem międzynarodowym nadawanym chemikom zajmujących się chemią związków fosforu.

Profesor Paweł Kafarski jest współautorem ponad 300 publikacji, które są cytowane w literaturze naukowej blisko pięć tysięcy razy (bez autocytowań), zaś indeks Hirscha Jego prac wynosi 33. Jedną z Jego prac cytowano ponad 800 razy (P. Kafarski, B. Lejczak, Phosphorus, Sulfur, Silicon and Related Elements, Abingdon 1990), jedną – ponad 300, a kilka nich – blisko 100 razy. Wśród Jego prac znaleźć można 4 monografie, 22 rozdziały w książkach oraz dwie prace zbiorowe pod Jego redakcją. Opatentował 13 wynalazków. Recenzował ponad 320 artykułów naukowych.

Profesor Kafarski wypromował 37 doktorów, w tym we współpracy z Uniwersytetem w Montpellier (3), Uniwersytetem Kraju Basków w Vitorii (1) i Katholieke Hogeschool w Gandawie (1). Pięciu Jego doktorantów zostało profesorami: trzech na Politechnice Wrocławskiej i po jednym na Uniwersytecie w Brisbane i na Uniwersytecie w Ann Arbor, w stanie Michigan. Recenzował 37 wniosków profesorskich, 3 wnioski o nadanie tytułu doktora honoris causa, 23 habilitacje oraz 59 doktoratów (w tym 6 zagranicznych – hiszpański, francuskie i hinduski).

Pracując na Politechnice Wrocławskiej aktywnie uczestniczył w życiu macierzystej Uczelni, pełniąc wiele funkcji. Był dyrektorem Instytutu Chemii Organicznej i Fizycznej, prodziekanem i dziekanem Wydziału Chemicznego, przez dwie kadencje Członkiem Senatu Politechniki Wrocławskiej (jedna niepełna zakończona stanem wojennym). Od 1992 roku kieruje Zakładem Chemii Bioorganicznej.

W roku 1982 Profesor Kafarski został równocześnie zatrudniony na Uniwersytecie Opolskim (był to wynik burzliwych czasów stanu wojennego). Jego zadaniem było stworzenie, wraz z dr. Piotrem Wieczorkiem, kierunku agrobiochemia. Przez jedną kadencję był zastępcą dyrektora Instytutu Chemii ds. agrobiochemii. Na Uniwersytecie Opolskim pracował do roku 2015 i wypromował tu 7 doktorów.

Przez kadencję był wiceprezesem, a przez dwie kadencje prezesem Polskiego Towarzystwa Chemicznego, był i jest członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych, a przez kilka kadencji był członkiem Komitetów Chemii i Biotechnologii Polskiej Akademii Nauk. Jest członkiem Polskiej Akademii Umiejętności oraz ekspertem europejskiej agencji ERA-NET.

Profesor Kafarski zawsze pasjonował się dydaktyką, czego potwierdzeniem jest wydany przez PWN podręcznik akademicki pt. Chemia bioorganiczna, który napisał wraz z prof. Barbarą Lejczak. Jest również współautorem dwóch podręczników uczelnianych wydanych przez oficynę wydawniczą Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i Uniwersytetu Opolskiego. Jego mądre, pełne erudycji i dowcipu wykłady znane są powszechnie nie tylko studentom Politechniki Wrocławskiej czy Uniwersytetu Opolskiego. Profesor Kafarski znany jest z tego, iż poproszony przez doktorantów, aby wygłosił wykład na lokalnym sympozjum doktoranckim, jest w stanie przejechać nawet pół Polski, żeby nie zawieść grupy młodych adeptów nauki.