Studentki z Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej powalczą o nagrody w finale międzynarodowego konkursu Multi Comfort Student Contest. Dwa stworzone przez nie projekty przekształcenia postindustrialnej części miejscowości Saint-Denis w komfortowe osiedla pełne zieleni i miejsc rekreacji zostały uznane za najlepsze w ogólnopolskim etapie wyzwania.

To już 16. edycja tego międzynarodowego konkursu. Po raz pierwszy zorganizowano go w Serbii w 2004 r. i od tego czasu o nagrody w nim walczą studenci z całego świata. Jest podzielony na dwa etapy – eliminacje są rozgrywane w poszczególnych krajach, a wyłonione w nich najlepsze reprezentacje rywalizują podczas ogólnoświatowego finału. Uczestnicy mają szanse na nagrody pieniężne i prestiżowe wyróżnienia. Przyznawane są także nagrody: specjalna i studentów.

Komfortowe miejsce do życia

Finał tegorocznej edycji zaplanowano w Paryżu, a samo zadanie konkursowe dotyczyło Saint-Denis, miejscowości sąsiadującej ze stolicą Francji. Uczestnicy Multi Comfort Student Contest mieli zaprojektować Park Zrównoważonego Rozwoju.

Wyzwanie polegało na przekształceniu poprzemysłowego obszaru dawnej fabryki Coignet w tętniący życiem i pełen zieleni teren, wyposażony w obiekty edukacyjne i miejsca rekreacji, zaplanowany zarówno z dbałością o ślady historycznego dziedzictwa, jak i potrzeby żyjących tam ludzi. Studenci mieli przygotować masterplan całego przedsięwzięcia, koncepcję mieszkaniowo-edukacyjną części terenu ze szkołą podstawową i przedszkolem oraz pomysły na to, jak ochronić i zrewitalizować obiekty historyczne znajdujące się na wyznaczonym obszarze – obiekt fabryczny i dawną willę właściciela przedsiębiorstwa.

Projekty musiały być zgodne ze standardem programu firmy – Multi Comfort Saint Gobain, czyli zachować wymagania odnośnie zdrowia i komfortu użytkowników budynków, a jednocześnie maksymalnie obniżać szkodliwy wpływ na środowisko naturalne.

W polskiej edycji konkursu wyłoniono trzy projekty, których autorki będą reprezentować nasz kraj podczas finału w Paryżu. Dwa z nich przygotowały studentki z Politechniki Wrocławskiej w ramach zajęć "Projektowanie budynków wielorodzinnych" prowadzonych przez dr hab inż. Annę Bać, prof. uczelni i dr inż. arch. Tomasza Głowackiego. Nasi studenci od wielu lat zdobywają nagrody i wyróżnienia za projekty powstające podczas tego kursu.

Tarasy i mnóstwo zieleni

Za najlepszą uznano pracę „Sunray” przygotowaną przez Martę Noszczyk i Marię Opłatek pod opieką dr. inż. arch. Tomasza Głowackiego z Katedry Architektury i Sztuk Wizualnych.

Autorki zwróciły uwagę na to, że pofabryczne tereny Saint-Denis to miejsce wielokulturowe, zamieszkiwane w większości przez młodych ludzi ze średnim wykształceniem. Bezrobocie sięga tam ponad 20 proc. i dotyczy głównie młodych. Do tego dzielnica jest pozbawiona zorganizowanej zieleni, usług i miejsc do rekreacji, oferując ubogie warunki mieszkaniowe.

W swoim projekcie zaproponowały wytyczenie dwóch osi: „residential axis” (mieszkalnej) i „link axis” (osi połączenia). Pierwsza koncentrowałaby wokół siebie podstawowe punkty usługowe, takie jak biura, centrum handlowo-usługowe czy szkoła z przedszkolem. Druga stanowiłaby symboliczne połączenie Saint-Denis z sąsiednim Paryżem. Ciągnęłaby się od przejścia podziemnego do stacji metra, przez obiekty kultury powstałe w zrewitalizowanej willi, po kładkę nad Sekwaną.

By zapewnić jak najlepsze nasłonecznienie projektowanych obiektów, a w rezultacie optymalną ekspozycję mieszkańców na oddziaływanie słoneczne (co – jak podkreślają – ma ważne konsekwencje dla zdrowia i samopoczucia), studentki postanowiły zlokalizować swój kompleks na osi wschód-zachód. Ich budynki byłyby modułowe, wyposażone w tarasy – co zapewniałoby nie tylko dostęp do słońca, ale i prawidłowe przewietrzanie mieszkań.

Charakterystycznym elementem architektonicznym planowanych obiektów byłyby skosy tarasów zewnętrznych, pozwalające na uzyskanie gradacji głębokości pięter i umożliwiające zarówno całodobowy dostęp do pomieszczeń do światła naturalnego, jak i odpowiednie zacienienie.

Każdy z kilkukondygnacyjnych mezonetowych budynków mieszkaniowych miałby własny podziemny parking na 67 miejsc postojowych, a w podcieniach punkty usługowe i zieleń. Na pozostałych piętrach znalazłyby się mieszkania modułowe i przestrzenie wspólne.

- Takie jak biblioteka, sala kinowa, pokój do pracy, pokój do gier czy wspólna jadalnia – opowiada Maria Opłatek. – Oprócz prywatnych tarasów, w niektórych miejscach zaplanowałyśmy także tarasy wspólnotowe, na których sąsiedzi mogliby spotykać się np. na wspólnym grillu czy kawie. Do tego na jednym z wyższych poziomów budynku byłby ogólnodostępny zielony taras.

Największe modułowe mieszkania znajdowałyby się na niższych kondygnacjach. Im wyższe piętro, tym przestrzeń lokali byłaby coraz mniejsza. Stąd mieszkania na dole byłyby dla rodzin z dziećmi, te położone wyżej raczej dla par lub singli.

Projekt zakłada bardzo dużo zieleni – wprowadzanej w niemal każdy element przestrzeni, w tym na tarasy mieszkań. Studentki zaproponowały także m.in. wykorzystanie paneli słonecznych jako źródła energii, naturalną wentylację, gromadzenie wody opadowej czy system potrójnych szyb gwarantujący mieszkańcom komfort akustyczny. Wyliczyły też, że dzięki zastosowanym rozwiązaniom zapotrzebowanie energetyczne budynku wynosiłoby 14 kWh na mkw. na rok, co plasowałoby kompleks w gronie budynków klasy A+.

Częścią zadania konkursowego było także zaprojektowanie budynku przedszkolno-szkolnego. Studentki zaproponowały trzykondygnacyjny obiekt, którego struktura wykorzystywałaby naturalne różnice w terenie. Jego elementem byłyby dawne magazyny fabryczne przekształcone na strefę wejściową nowego obiektu i miejsce, w którym dzieci mogłyby spędzać wolny czas. Obiekt miałby wewnętrzne dziedzińce, zielony dach i spore przeszklenia zapewniające dostęp do słońca i widok na otoczenie pełne drzew i niskich roślin. Powstałby z drewna w konstrukcji szkieletowej.

Z kolei w zabytkowej willi (dawnym domu dyrektora fabryki) autorki widziałyby niewielką kawiarnię w parterze i muzeum z przestrzeniami wystawowymi.

- Zależało nam na stworzeniu miejsca, w którym po prostu chciałoby się żyć. Zapewniającego warunki do wypoczynku i do aktywności, do spędzania czasu na świeżym powietrzu i poznawania sąsiadów – podkreśla Maria Opłatek. – Zaprojektowałyśmy przyjazne otoczenie o wysokim standardzie mieszkalnym, w którym duże znaczenie mają zrównoważone rozwiązania korzystne dla mieszkańców i środowiska.

Mieszkania w… kontenerach wysyłkowych

Drugi z projektów, który zostanie zaprezentowany w Paryżu, to „Live, work & play in a sustainable way” Justyny Dmytryk i Mai Klawitter, który powstał pod opieką dr hab. inż. arch. Anny Bać, prof. uczelni, także z Katedry Architektury i Sztuk Wizualnych.

Autorki podkreślają, że zaprojektowały miejsce, które można nazwać „podwójnie zrównoważonym”. Byłoby to bowiem osiedle zbudowane z materiałów z recyklingu i korzystające z proekologicznych rozwiązań, zapewniające warunki do tego by równoważyć trzy istotne aspekty życia: obowiązki rodzinne, pracę i zabawę.

W Maison Coignet – czyli dawnym domu dyrektora fabryki – studentki widziałyby kawiarnię i lokalne centrum wystawowe. Położony nieopodal drugi z zabytkowych budynków, po uzupełnieniu o drewnianą nadbudówkę, stałby się obiektem szkoły i przedszkola, stanowiąc centrum całego założenia. Obok powstałby budynek wielorodzinny i publiczny park, przez który prowadziłaby piesza trasa ze wschodniej części miasta nad Sekwanę.  

Korzystając z ukształtowania terenu, studentki zaprojektowały szkołę z centrum sportowym na poziomie -1 z bezpośrednim wyjściem na boisko, salami przedszkolnymi i szkolnymi na parterze i pierwszym piętrze, biblioteką i salami dydaktycznymi na drugim piętrze oraz przestrzeniami dla mieszkańców osiedla na ostatnim piętrze. Byłyby to wielofunkcyjne sale, które lokatorzy mogliby wykorzystywać na spotkania swoich klubów czy stowarzyszeń albo rozwijanie hobby.

- Budynek wielorodzinny powstałby z kontenerów wysyłkowych niewykorzystywanych już przez pobliski port (zlokalizowany 5 km od tego terenu) oraz w konstrukcji clt, czyli „cross laminated timber” z drewna sosnowego, którego we Francji jest najwięcej – opowiada Maja Klawitter. – Kontenery byłyby odpowiednio docieplone z użyciem ognioodpornych materiałów. Konstrukcja kontenerowa tworzyłaby struktury z modułowymi mieszkaniami o różnych wielkościach. Dzięki temu możliwe byłyby zmiany wielkości apartamentów w zależności od aktualnych potrzeb.

Obiekt koncentrowałby się wokół dwóch zielonych półpublicznych dziedzińców. Otaczałyby je lokalne punkty usługowe, zapewniające pracę i rozrywkę mieszkańcom. Stanęłyby tam także wiaty rowerowe. Kolejne dwa piętra stanowiłyby większe mieszkania (nazywane przez autorki „miejskimi willami”), a następne w całości byłoby przestrzenia wspólną – podobnie jak ta w szkole przeznaczoną na rozwijanie hobby i zainteresowań mieszkańców. Następne kondygnacje mieściłyby mezonety (czyli mieszkania wielopoziomowe) i mniejsze apartamenty. Budynek miałby też podziemny parking.

Także w tym przypadku autorki zaplanowały szereg rozwiązań proekologicznych oraz zapewniających komfort termalny i akustyczny (m.in. zielone dachy ekstensywne, wykorzystywanie wody deszczowej, jasne powierzchnie, roślinność odporną na susze i używanie wrót kontenerów do zacieniania przestrzeni). Dzięki temu zapotrzebowanie energetyczne budynku wynosiłoby 5 kWh na mkw na rok.

Kilka minut na prezentację

Oba zespoły dostały sugestie od polskich jurorów konkursu dotyczące zmian, jakie powinny wprowadzić w swoje projekty przed finałem. On sam jest natomiast zaplanowany na luty. W Paryżu kilkadziesiąt zespołu z całego świata będzie miało zaledwie kilka minut, by przekonać oceniających je architektów do swoich projektów. Szczegóły na temat konkursu tutaj.

Lucyna Róg