Ogłoszono wyniku europejskiego programu szkolenia doktorantów MSCA „Doctoral Networks 2024”. W realizację czterech projektów zaangażowane będą zespoły z PWr. Jesteśmy liderem grantu CHIRALNANOMAT oraz częścią projektów ENERPOL, IGNITION i REMOD_HEALING.

Konkurs Marie Skłodowska-Curie Actions „Doctoral Networks 2024” organizuje Komisja Europejska. Wspiera om szkolenie wysoko wykwalifikowanych doktorantów, pobudzając ich kreatywność, zwiększając zdolności innowacyjne i szanse na zatrudnienie w dłuższej perspektywie. W konkursie złożono 1 417 wniosków, a finansowanie w łącznej wysokości ponad 608 mln euro otrzymało 149 projektów, które będą realizowane w 18 krajach. W sumie we wszystkich programach będzie się kształcić 1 800 doktorantów. 

Polskie jednostki naukowe i te spoza sektora akademickiego będą zaangażowane w realizację 24 grantów, ale tylko jeden z nich będzie koordynowany w Polsce, a dokładnie na Politechnice Wrocławskiej. Chodzi o projekt „Chiral Nanocluster Materials” (CHIRALNANOMAT), którego autorką jest prof. Joanna Olesiak-Bańska z Wydziału Chemicznego.

Dodatkowo częścią konsorcjów trzech innych projektów ENERPOL (Wydział Zarządzania), IGNITION (Wydział Chemiczny) oraz REMOD_HEALING (Wydział Chemiczny) będą zespoły z naszej uczelni. W skali kraju tylko Uniwersytet Warszawski będzie zaangażowany w realizację czterech projektów w tym programie.

Zrównoważony rozwój energetyczny przez pryzmat ekonomii gospodarstw domowych

Liderem projektu jest Norwegian School of Economics (Department of Business and Management Science), a jego częścią jest też zespół z Wydziału Zarządzania, którym kieruje dr hab. inż. Anna Kowalska-Pyzalska, prof. uczelni. Konsorcjum składa się w sumie z 9 uczelni europejskich oraz 15 partnerów spoza sektora naukowego. Całkowity budżet to 4 mln euro, z czego na PWr trafi ponad 251 tysięcy euro.

ENERPOL zbada, jak gospodarstwa domowe mogą wspierać transformację energetyczną, stając się nie tylko konsumentami, ale też producentami i dostawcami elastyczności w systemie energetycznym. Celem jest lepsze bilansowanie zmiennych odnawialnych źródeł energii i zwiększenie stabilności systemów energetycznych. – To nowoczesny program badawczo-edukacyjny, który integruje ekonomię, energetykę, nauki społeczne i badania operacyjne, by tworzyć skuteczne, sprawiedliwe i oparte na danych rozwiązania dla transformacji energetycznej – wyjaśnia prof. Anna Kowalska-Pyzalska z Wydziału Zarządzania.

Program umożliwi prowadzenie 14 doktoratów we współpracy międzynarodowej i z udziałem sektora przemysłowego. – Doktoranci będą prowadzić własne badania w pięciu ścieżkach tematycznych, łącząc wiedzę akademicką z praktycznym doświadczeniem w realnych warunkach rynkowych – opowiada badaczka z W8.

W ramach działań projektowych zaplanowano badania terenowe w Polsce, Niemczech, Szwecji i na Litwie, modelowanie scenariuszy rynkowych z udziałem prosumentów, testowanie inteligentnych kontraktów. Dane o dochodach i zużyciu energii zostaną zintegrowane w zaawansowanych analizach, a całościowe wyniki projektu zostaną udostępnione w formule Open Access i mają wpłynąć na reformy polityk energetycznych w UE.

– Jako partnerzy projektu przyjmiemy do siebie jednego z 14 doktorantów zrekrutowanych do programu – opowiada prof. Kowalska-Pyzalska. – Taka osoba dwa miesiące spędzi u naszego partnera, którym jest STORIE - Stowarzyszenie Rozwoju Innowacyjności Energetycznej w Zgorzelcu, a kolejne pół roku w Vilnius University, Centre for Economic Expertise, gdzie zrealizuje część swoich prac badawczych.

Zadania doktoranta lub doktorantki obejmą analizę danych empirycznych dotyczących reakcji gospodarstw domowych na różne narzędzia zarządzania popytem (ang. Demand Response, DR). Będzie on/ona pogłębiać wiedzę ekonomiczną i menedżerską związaną z akceptacją tych narzędzi przez konsumentów, a także wykorzysta modelowanie agentowe do badania wpływu czynników społecznych, demograficznych i behawioralnych na ich skuteczność.

– Nasz zespół będzie też odpowiadał za realizację dwóch dydaktycznych kursów online dla wszystkich doktorantów z projektu – zapowiada liderka zespołu z Wydziału Zarządzania. –  Zorganizujemy też konferencję poświęconą nowym spostrzeżeniom na temat badań zachowań konsumentów energii z wykorzystaniem badań ilościowych i jakościowych.

Choroba anty-IgLON5 – tajemnicze schorzenie neurologiczne

Celem międzynarodowego konsorcjum IGNIOTION, do którego należy zespół z Wydziału Chemicznego, kierowany przez dr hab. inż. Marcina Porębę, prof. uczelni i dr Natalię Małek-Chudzik, jest wyszkolenie doktorantów w dziedzinie neuroimmunologii i chorób neurodegeneracyjnych.

W projekt zaangażowany jest w sumie dziesięć uczelni i ośrodków badawczych z dziewięciu krajów europejskich oraz 13 firm z sektora biotechnologicznego. Liderem konsorcjum jest hiszpańska Fundació de Recerca Clínic Barcelona-Institut d’Investigacions Biomèdiques August Pi i Sunyer (IDIBAPS), a całkowity budżet wynosi 3,8 mln euro. Z tej kwoty na PWr trafi ponad 250 tysięcy euro.

 W swoich badaniach naukowcy skoncentrują się na chorobie anty-IgLON5. Charakteryzuje się ona różnorodnymi objawami neurologicznymi i stanowi model do badania szerszych mechanizmów chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera. – Choroba anty-IgLON5 to rzadkie i wciąż mało poznane schorzenie, w którym układ odpornościowy atakuje białko IgLON5 znajdujące się na powierzchni neuronów. Objawia się m.in. zaburzeniami snu, trudnościami w połykaniu, mimowolnymi ruchami i problemami z pamięcią. Badania wykazały, że choroba łączy procesy autoimmunologiczne z neurodegeneracją, podobnie jak w chorobie Alzheimera czy Parkinsona – wyjaśnia dr Małek-Chudzik.

Projekt IGNIOTION ma pomóc zrozumieć działanie choroby anty-IgLON5 oraz powiązań między zapaleniem układu nerwowego a neurodegeneracją.

W tym celu 13 doktorantów przejdzie interdyscyplinarne i międzysektorowe szkolenia, by następnie przełożyć swoją wiedzę na lepszą diagnostykę, leczenie i zrozumienie chorób neurodegeneracyjnych.

Politechniczny zespół z W3, wspólnie z jednym z 13 doktorantów zrekrutowanych do projektu, będzie prowadził badania nad immunofenotypowaniem komórek krwi (PBMCs) pacjentów z chorobą anty-IgLON5 za pomocą zaawansowanej technologii CyTOF. – Zbadamy rolę enzymów lizosomalnych (katepsyn i legumainy) w patologii białka tau, charakterystycznej dla choroby anty-IgLON5, wykorzystując modele komórkowe neuronów uzyskanych z indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych (iPSC) – mówi prof. Marcin Poręba.                                                                                                                                                                                                               fot. Łukasz Bera/NCN

Wsparcie w leczeniu trudno gojących się ran

W ramach projektu REMOD-HEALING naukowcy chcą zmierzyć się z problemem źle gojących się ran, które stanowią poważne obciążenie dla zdrowia publicznego, dotykając nawet 6% dorosłej populacji na świecie. Liczba ta prawdopodobnie wzrośnie z powodu starzenia się społeczeństwa i wzrostu zachorowalności na choroby metaboliczne. Obecne metody leczenia często są niewystarczające, a brakuje lepszych narzędzi diagnostycznych do skuteczniejszego leczenia ran.

W swoim projekcie badacze postanowili zastosować nowatorskie podejście, które koncentruje się na badaniach macierzy zewnątrzkomórkowej (ECM), czyli złożonej sieci substancji otaczającej komórki w skórze. Uważają oni, że zmiany w tej macierzy, wywoływane przez enzymy proteolityczne (proteazy), odgrywają kluczową rolę w tym, czy rana goi się prawidłowo, czy też staje się przewlekła lub goi się z powikłaniami, takimi jak blizny czy martwica.

– W zaplanowanych badaniach dokonamy analizy, modelowania i sprawdzenia nieprawidłowych modyfikacji macierzy zewnątrzkomórkowej (ECM) wywołanych przez enzymy proteolityczne pochodzenia endogennego i egzogennego (np. z jadu węża lub bakterii infekujących ranę) podczas gojenia ran. – wyjaśnia dr hab. inż. Paulina Kasperkiewicz-Wasilewska, prof. uczelni z Katedry Chemii Biologicznej i Bioobrazowania.

W ramach projektu REMOD-HEALING, 14 partnerów z Europy i Ameryki Łacińskiej współpracuje więc, aby lepiej zrozumieć zależności proteolityczne w normalnych i patologicznych ranach, co ma prowadzić do odkrycia nowych biomarkerów i celów terapeutycznych. Naukowcy chcą także scharakteryzować konkretne proteazy, ich substraty w ECM oraz ich naturalne inhibitory. Ponadto planowana jest synteza narzędzi chemicznych ułatwiających prowadzenie badań proteaz zaangażowanych w gojenie się ran. Zdobyte dane mają posłużyć nie tylko do opracowania narzędzi diagnostycznych, ale także leków.

– Projekt ma też pogłębić naszą wiedzę na temat mechanizmów gojenia się ran i opracować rozwiązania, które w przyszłości przyczynią się do poprawy diagnostyki i leczenia trudno gojących się ran. W realizacje projektu zaangażowanych będzie 12 doktorantów – dodaje badaczka z Wydziału Chemicznego.

Liderem projektu jest francuskie Centre national de la recherche scientifique (CNRS), a całkowity budżet to 3,6 mln euro, z czego na PWr trafi ponad 250 tys. euro.