Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło listę dodatkowych 15 projektów, które otrzymały finansowanie w ramach XV edycji konkursu „Lider”. W grupie ich autorów znalazły się też dwie osoby z Politechniki Wrocławskiej: dr inż. Lucyna Balcerzak (Wydział Chemiczny) oraz dr hab. inż. Michał Jasiński, prof. uczelni (Wydział Elektryczny). Na swoje projekty otrzymali łącznie 3,4 mln zł. 

Program „Lider” wspiera młodych naukowców w samodzielnym planowaniu prac badawczych i zarządzaniu własnym zespołem badawczym podczas realizacji projektów, których wyniki mogą mieć praktyczne zastosowanie i mają potencjał wdrożeniowy. 

Grant mogli otrzymać doktoranci i nauczyciele akademiccy nieposiadający stopnia doktora oraz doktorzy, w tym habilitowani, którzy uzyskali ten stopień naukowy nie wcześniej niż w ciągu ostatnich siedmiu lat. 

W kwietniu finansowanie w kwocie 80 mln zł w ramach XV edycji otrzymało 41 projektów, w tym trzy z Politechniki Wrocławskiej (łączna kwota dofinansowania dla naszej uczelni to prawie 5,5 mln zł). W maju dyrektor NCBiR podjął decyzję o zwiększeniu  alokacji w konkursie do ponad 107 mln zł i przyznaniu wsparcia dla kolejnych 15 projektów. W gronie beneficjentów znalazła się dwójka osób z Politechniki Wrocławskiej: dr inż. Lucyna Balcerzak (Wydział Chemiczny) oraz dr hab. inż. Michał Jasiński, prof. uczelni (Wydział Elektryczny).

Dr inż. Lucyna Balcerzak (Wydział Chemiczny)

Badaczka z Katedry Chemii Biologicznej i Bioobrazowania otrzymała ponad 1,6 mln zł na projekt „Surowce pochodzenia naturalnego jako składniki preparatów zwalczających rozwój patogenów bytujących w jamie ustnej”.

– Mój pomysł to nie tylko odpowiedź na rynkowy trend związany z ekologicznymi kosmetykami, ale również propozycja realnego rozwiązania dla problemów zdrowotnych związanych z chorobami przyzębia i powstawaniem kamienia nazębnego – wyjaśnia dr Lucyna Balcerzak.

Jak pokazują badania, obecność szkodliwych bakterii w jamie ustnej ma związek nie tylko z próchnicą, ale także z poważniejszymi schorzeniami ogólnoustrojowymi, w tym chorobami sercowo-naczyniowymi i stanami zapalnymi.

Dlatego celem projektu naszej badaczki jest stworzenie nowej klasy produktów do codziennej higieny jamy ustnej, które nie tylko skutecznie hamują rozwój patogennych mikroorganizmów, ale także spełniają funkcje sensoryczne – zapewniając przyjemny smak, zapach oraz odpowiednią konsystencję – bez użycia sztucznych dodatków. – Preparaty będą zawierać wyłącznie surowce pochodzenia naturalnego: olejki eteryczne, ekstrakty roślinne, absoluty, balsamy i konkrety – opowiada dr Balcerzak.

Badania koncentrują się m.in. na identyfikacji surowców o zdolności do zwalczania bakterii takich jak Streptococcus gordonii, Streptococcus oralis czy Porphyromonas gingivalis. – Tej ostatniej przypisuje się także udział w powstawaniu choroby Alzheimera. Szczególnym obszarem zainteresowania będą gingipainy – enzymy produkowane przez patogeny przyzębia, których aktywność ma zostać zahamowana przez wybrane składniki naturalne. – Zamierzamy bowiem opracować unikalne mieszaniny składników o działaniu synergistycznym, co pozwoli stworzyć skuteczne formulacje bez potrzeby dodawania konserwantów syntetycznych – dodaje laureatka z W3.

W realizację projektu zaangażowany będzie pięcioosobowy zespół, w skład którego wejdą naukowcy z Wydziału Chemicznego oraz lekarz dentysta. Dodatkowego wsparcia udzielą naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy udostępnią specjalistyczne enzymy do badań oraz firma Liquid Technologies – potencjalny partner przemysłowym.

– Obecnie na rynku nie istnieją płyny do płukania jamy ustnej o tak kompleksowym podejściu do składu i funkcjonalności – opowiada dr Lucyna Balcerzak. – Opracowywane przez nas preparaty mają więc potencjał nie tylko, by zrewolucjonizować rynek kosmetyków naturalnych, ale również by stać się elementem profilaktyki zdrowotnej.

Dr hab. inż. Michał Jasiński, prof. uczelni (Wydział Elektryczny)

Naukowiec z W5 otrzymał na swój projekt „PVprognozer – aplikacja webowa do prognozowania produkcji energii z instalacji fotowoltaicznych typu mikroinstalacja z 15-minutową agregacją czasową w 24-godzinnym horyzoncie bez dostępu do historycznych danych pomiarowych dotyczących instalacji” kwotę 1 745 976,25 zł.

– W ostatnich latach wyraźnie widać rosnącą liczbę mikroinstalacji fotowoltaicznych (PV), które są w większości prosumenckie i przyłączane do sieci dystrybucyjnych poprzez zgłoszenie do danego operatora – komentuje prof. Michał Jasiński. – Zgodnie z danymi Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej w okresie od 2019 r. do końca listopada 2023 roku liczba tych instalacji wzrosła ponad 25-krotnie, a ich zainstalowana moc – ponad 31,5-krotnie, co podkreśla potencjał i dynamikę tego rynku.

W odpowiedzi na te zmiany badacz z PWr opracuje innowacyjną metodę prognozowania produkcji energii przez mikroinstalacje PV w 15-minutowych interwałach czasowych.

– Interwał 15-minutowy ma swoje uzasadnienie w wymaganiach rynkowych, ponieważ jest wykorzystywany do rozliczeń transakcji kupna i sprzedaży energii przez mikroinstalacje – mówi prof. Jasiński. – W rezultacie opracujemy i wdrożymy kompleksowe rozwiązanie składające się z modelu prognozowania warunków pogodowych oraz modelu prognozowania produkcji energii elektrycznej przez mikroinstalacje fotowoltaiczne, nie opierające się na historycznych danych pomiarowych.

Pomysł zakłada integrację danych z numerycznych modeli pogody, danych obserwacyjno-pomiarowych i satelitarnych, z wykorzystaniem zaawansowanych technik interpolacji i uczenia maszynowego, aby umożliwić generowanie precyzyjnych prognoz w 15-minutowych interwałach.

– Dla terenu całej Polski nie ma dostępnych bezpośrednich danych numerycznych modeli pogody z rozdzielczością czasową 15 minut. Jedynie zachodnia część Polski jest objęta zasięgiem modelu z Niemieckiej Służby Meteorologicznej (DWD) z 15-minutowymi danymi – wyjaśnia prof. Michał Jasiński.

Kolejną nowością będzie opracowanie modelu matematycznego nieopartego na historycznych danych pomiarowych z instalacji. Model ten pozwoli na dokładne prognozowanie produkcji energii, uwzględniając parametry statyczne instalacji PV(niezmienne w czasie) oraz dynamiczne, krótkoterminowe prognozy pogodowe w dalszym kroku.

– Dzięki temu powstanie narzędzie, które zaoferuje prognozy produkcji z mikroinstalacji PV w horyzoncie 24-godzinnym z 15-minutowym krokiem czasowym. Ponadto podejście to eliminuje potrzebę korzystania z historycznych danych pomiarowych z dowolnej instalacji, co upraszcza proces generowania prognoz i rozszerza jego zastosowanie nie tylko już w pracujących instalacjach ale również na nowe instalacje PV – opowiada laureat z Wydziału Elektrycznego.

Ostatecznym celem ma być opracowanie i wdrożenie systemu, który operacyjnie będzie generował prognozy produkcji energii elektrycznej na horyzont 24-godzinny (jednodniowy) z 15-minutowym interwałem czasowym dla co najmniej 1 000 instalacji fotowoltaicznych jednocześnie. System ten zostanie zintegrowany z aplikacją webową, umożliwiającą zarządzanie pozyskiwanymi prognozami.