Książka „Jaśmina Berezy” dr hab. Karoliny Jaklewicz, prof. PWr, znalazła się na liście tytułów zakwalifikowanych do tegorocznej Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2021. To literacki debiut artystki i naukowiec z Wydziału Architektury PWr.

Angelusa przyznaje Miasto Wrocław. To najważniejsza nagroda dla książek prozatorskich pisarzy z Europy Środkowej, które zostały wydane po polsku. Stanowi bezpośrednie nawiązanie do wielowiekowych tradycji Wrocławia jako miasta spotkań i dialogu. Nagroda jest przyznawana corocznie, pisarzom pochodzącym z Europy Środkowej, którzy podejmują w swoich dziełach tematy najistotniejsze dla współczesności, zmuszają do refleksji i pogłębiają wiedzę o świecie innych kultur.

Na liście książek zakwalifikowanych do tegorocznego Angelusa znalazło się 139 pozycji. Wśród nich m.in. „Smutek ryb” i „Synapsy Marii H.” Hanny Krall, „Czuły narrator” Olgi Tokarczuk, „Pokora” Szczepana Twardocha czy „Kobieta bez grobu. Historia mojej ciotki” Martina Pollacka (w tłumaczeniu Karoliny Niedenthal). W tym gronie jest także „Jaśmina Berezy” – literacki debiut dr hab. Karoliny Jaklewicz, prof. PWr z Katedry Architektury i Sztuk Wizualnych na Wydziale Architektury PWr.

Tytułowa bohaterka jej powieści jest około czterdziestoletnią kobietą, chemiczką pracującą w laboratorium medycznym w szpitalu. Ma podrośnięte dzieci, jest po rozwodzie i w związku z nowym partnerem. Jej matka nie żyje, a ona sama opiekuje się chorym ojcem. Autorka postawi ją przed wieloma bardzo trudnymi wyborami, a czytelnik będzie towarzyszył Jaśminie w podejmowaniu tych decyzji, a także w odkrywaniu rodzinnych tajemnic.

Plastyczny język książki

Recenzentom spodobał się m.in. język książki, który – zdaniem Mateusza Chróla z magazynu „Twórczość” – „jest niebywale plastyczny i wizualny, wskazując na artystyczną proweniencję autorki. Odpowiednio selekcjonując i wykorzystując estetyczne komponenty potocznego doświadczenia, Karolina Jaklewicz tworzy swoistą poetykę codzienności. Barwne, stymulujące wyobraźnię opisy błahych czynności, chociażby takich jak robienie zakupów czy grzebanie w szpargałach, czynią ją porównalnymi do zwiedzania wytwornych galerii sztuki” – pisze recenzent.

„To jest graficznie opracowany jeden z obrazów autorki (…)” – recenzowała z kolei na antenie Radia RAM Dagmara Chojnacka. – „To jest niewielka książka, 88 stron małego formatu. Właściwie można powiedzieć: większa nowela, ale każde słowo jest precyzyjne tak jak kreska w obrazie. Nie wiem, czy może być widać artystę plastyka, w tym co pisze (…), ale jest tam poezja, miękkość, a potem bach! Ostre cięcie. Takie ostre myślowe cięcie”.

Prof. Jaklewicz podkreśla, że Jaśmina i inni bohaterowie jej książki „przyszli do niej sami”. - Od dziecka lubię podglądać ludzi – opowiada. – Bardzo często gubiłam się mojej mamie, ponieważ zatrzymywałam się przy drobnych ulicznych wydarzeniach, które tak mnie pochłaniały, że zapominałam o całym świecie. Inni ludzie byli zawsze dla mnie fascynujący. Stąd Jaśmina, która zrodziła się w mojej głowie z przyglądania się innym, z zachwytu nad innym życiem.

Książka została wydana w kooperacji Wydawnictw Nisza i Iskry w maju 2020 r. Jej okładka jest fragmentem obrazu autorki. Prof. Jaklewicz nie wyklucza, że na debiutanckim tytule nie poprzestanie.

Angelus

Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus jest wyróżnieniem przyznawanym od 2006 r. Wśród jej laureatów są m.in. Pavol Rankov, Swietłana Aleksijewicz czy Jurij Andruchowycz.

W jury nagrody zasiadają: Mykoła Riabczuk, prof. Marcin Cieński, prof. Urszula Glensk, Ryszard Krynicki, prof. Anna Nasiłowska, prof. Małgorzata Szpakowska i prof. Piotr Śliwiński.

Pełną listę tegorocznych książek zakwalifikowanych do Angelusa można znaleźć tutaj. Spośród nich jurorzy w czerwcu wyłonią 14 nominowanych do nagrody, a we wrześniu 7 finalistów.

Dr hab. Karolina Jaklewicz, prof. PWr jest artystką, kuratorką i wykładowczynią. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu. W 2012 obroniła tytuł doktora sztuk pięknych za cykl malarski „Idea a forma geometryzująca w malarstwie”. Finalistka konkursu Strabag Artaward International (2012 i 2013). Jej prace były prezentowane na wielu wystawach zbiorowych w Polsce i za granicą (m.in. Preview Berlin Art Fair 2013czy NordArt 2009), oraz na kilkunastu wystawach indywidualnych (aktualnie we Wrocławiu i w Legnicy). Obrazy prof. Jaklewicz znajdują się w kolekcjach prywatnych (polskich i zagranicznych) oraz państwowych. Na Wydziale Architektury PWr profesor kieruje Katedrą Architektury i Sztuk Wizualnych.

lucy