Na Wydziale Inżynierii Środowiska po remoncie otwarto dydaktyczno-badawcze Laboratorium Technologii Odpadów i Remediacji Gruntów. Pracownia będzie wykorzystywana m.in. do realizacji projektów związanych z zagospodarowaniem odpadów komunalnych i przemysłowych.

Laboratorium zostało oddane do użytku wraz z rozpoczęciem nowego roku akademickiego. Jeszcze przed wprowadzeniem nauki zdalnej odbyły się w nim ćwiczenia dla studentów kierunku Technologie Ochrony Środowiska. Już we wrześniu natomiast swoje projekty badawcze związane z zagospodarowaniem odpadów zaczęli w nim realizować doktoranci i naukowcy z Wydziału Inżynierii Środowiska.

– Prowadzone przez nasz zespół badania dotyczą m.in. gospodarki odpadami komunalnymi, w tym określenia potencjału wytwarzania biogazu ze strumienia selektywnie zbieranych bioodpadów – mówi mgr inz. Anna Janda, doktorantka w Katedrze Inżynierii Ochrony Środowiska. – W szerszym zakresie zajmujemy się gospodarką odpadami przemysłowym, w tym dużą grupą odpadów zaliczanych do kategorii odpadów niebezpiecznych. Chodzi tu przede wszystkim o projekty związane z odzyskiem metali ze strumienia zużytych baterii i akumulatorów z wykorzystaniem procesów metalurgii chemicznej, zestalaniem odpadów mineralnych czy chemiczną stabilizacją odpadów z przemysłu mięsnego poprzez utlenianie odczynnikiem Fentona – dodaje.

Laboratorium jest wyposażone w specjalistyczną aparaturę tj. w spektrofotometr, termoreaktory, wytrząsarki, suszarki oraz nowoczesne piece, które pozwalają na kontrolowane spalanie prób w ściśle określonych warunkach temperaturowych. Do najnowszych urządzeń zaliczyć można młyn nożowy o bardzo dużej prędkości obrotowej, umożliwiający mielenie i homogenizację nawet najtwardszych odpadów. Do analiz właściwości paliwowych odpadów komunalnych stosowana jest bomba kalorymetryczna, pozwalająca na pomiar ciepła spalania odpadów. W analizach chemicznych wykorzystywane są m.in. aparat do destylacji z parą wodną oraz automatyczny aparat Soxhleta, czyli zawansowany sprzęt stosowany do ekstrakcji tłuszczów.

– Zakup nowych urządzeń jest ściśle związany z pozyskiwaniem grantów na badania oraz finansowaniem ze środków statutowych katedry. Staramy się sukcesywnie rozbudowywać wyposażenie naszego laboratorium – podkreśla dr inż. Kamil Banaszkiewicz z Katedry Inżynierii Ochrony Środowiska. – Staramy się także w jak największym stopniu wykorzystywać dostępny sprzęt przy realizacji procesu dydaktycznego. Tak było np. z mikserami do zapraw cementowych, które pierwotnie wykorzystywane były do realizacji badań naukowych, a następnie, poprzez utworzenie nowych ćwiczeń laboratoryjnych, zostały wdrożone do zajęć dydaktycznych.

W laboratorium realizowane były już m.in. projekty badawcze związane z procesem stabilizacji i zestalania odpadów zanieczyszczonych lotnymi związkami organicznymi prowadzone przez dr inż. Kamila Banaszkiewicza, badania nad zagospodarowaniem strumienia zużytych baterii i akumulatorów prowadzone przez dr inż. Agnieszkę Sobianowską-Turek i dr inż. Weronikę Urbańską, ilościowo-jakościowe badania odpadów komunalnych realizowane dla gminy Wrocław kierowane przez dr inż. Emilię Den Boer oraz badania dotyczące usuwania boru ze ścieków z przemysłu miedziowego realizowane przez dr inż. Iwonę Pasiecznik. Prace badawcze nadzorują i wspierają prof. dr hab. inż. Tadeusz Marcinkowski oraz prof. Włodzimierz Szczepaniak.

Gospodarka odpadami – wyzwanie XXI wieku

Warto podkreślić, że gospodarka odpadami to jedno z największych wyzwań, z którymi obecnie musi się zmierzyć nauka. Pogarszający się stan środowiska naturalnego powoduje coraz silniejsze zaostrzenia przepisów dotyczących gospodarki odpadami. Z tego względu już opracowane technologie przetwarzania odpadów muszą być ciągle modyfikowane i udoskonalane. Nowe ograniczenia emisji powodują np. zwiększenie stężenia zanieczyszczeń w generowanych na etapie produkcji odpadach, przez co proces ich unieszkodliwiania jest coraz trudniejszy.

– Oprócz tego, że staramy się przetworzyć odpady do formy bezpiecznej dla środowiska musimy pamiętać, żeby ograniczyć pojawienie się wtórnych odpadów powstających w trakcie tych procesów. Jeśli odpady poprocesowe powstaną, to nowa technologia powinna być kompletna, tj. obejmować również sposób dalszego ich zagospodarowania – wyjaśnia dr Kamil Banaszkiewicz.

Konieczność zwiększenia poziomów odzysku i recyklingu odpadów w Polsce wynika przede wszystkim z przepisów przyjętych przez Unię Europejską, implementowanych do prawa krajowego. Wpływ na podejmowanie takich działań ma również szereg dodatkowych czynników np. zrównoważony rozwój czy też ograniczony dostęp do niektórych surowców.

Anna Janda zwraca uwagę, że aby sprostać stawianym przed nami wymaganiom odnośnie gospodarki odpadami, konieczna jest przede wszystkim zmiana sposobu ich postrzegania.

– Nie możemy dłużej patrzeć na odpady jak na coś, czego za wszelką cenę trzeba się pozbyć. Odpady są cennym źródłem surowców i energii, które w pierwszej kolejności należy starać się odzyskać i ponownie wykorzystać. Zgodnie z obowiązującą hierarchią postępowania z odpadami składowanie jest najmniej pożądaną formą zagospodarowania odpadów – dodaje.

Trzeba przy tym pamiętać, że chociaż w skali całego kraju odpady komunalne stanowią jedynie około 10 proc. całkowitego strumienia odpadów, to bezwzględnie musimy zwiększyć poziom ich recyklingu i odzysku. Czeka nas też o wiele większe wyzwanie. Zgodnie z celami przyjętymi przez UE do 2035 r. udział składowania odpadów komunalnych powinien spaść poniżej 10 proc., a tymczasem w Polsce obecnie składujemy ich aż ok. 41 proc.

– Wbrew pozorom, czasu na osiągnięcie wyznaczonych przez UE poziomów recyklingu oraz redukcji składowania odpadów nie ma wcale tak wiele. Zrealizowanie tych zadań jest olbrzymim procesem inwestycyjnym, wymagającym modyfikacji już istniejących zakładów przetwarzania odpadów oraz budową nowych, wysoko zaawansowanych technologicznie obiektów – przyznaje dr Kamil Banaszkiewicz. – Czeka nas więc dużo pracy. Dynamicznie zmieniająca się branża gospodarki odpadami stawia przed inżynierami coraz to nowsze wyzwania, z którymi zarówno my jak i absolwenci naszego wydziału będziemy musieli się zmierzyć – podkreśla dr Banaszkiewicz.

mic