- Udział w Powstaniu Warszawskim i niemiecki obóz pracy, czyli trudne, wojenne doświadczenia ustawiły mnie na całe życie. Zrozumiałem, że trzeba w życiu dawać z siebie wszystko – mówił jubilat prof. Rościsław Rabczuk, który swoje 90-te urodziny obchodził wraz ze współpracownikami z Wydziału Matematyki PWr.

Prof. Rościsław Rabczuk, wykładowca matematyki we Wrocławiu i Opolu od ponad 50 lat – w tym od 20 lat po przejściu na emeryturę, wciąż aktywnie popularyzuje matematykę, niezmiennie pozostającą jego ulubioną dziedziną nauki.

Trzeba w życiu dawać z siebie wszystko

Pytany podczas jubileuszu skąd u niego taka duża aktywność zawodowa przyznał, że przede wszystkim dobrze wybrał dziedzinę nauki, której poświęcił całe życie.

- Już w szkole średniej wiedziałem, że matematyka, to jest to, co mnie interesuje najbardziej. To był strzał w dziesiątke. Już wtedy dawałem korepetycje z tego przedmiotu. Potem na studiach doszli jeszcze wybitni profesorowie, naukowcy, moi mentorzy. To wszystko zdecydowało, że poświęciłem się tej dziedzinie – opowiadał prof. Rabczuk.

Wśród swoich mentorów profesor wymienia m.in. Hugo Steinhausa, Edwarda Marczewskiego, Witolda Wolibnera, Bronisława Knastera, Czesława Ryll-Nardzewskiego, Stanisława Hartmana. Jednak to prof. Steinhaus i jego styl uprawiania matematyki miał istotny wpływ na młodego wówczas studenta i adepta matematyki.

Popularyzator matematyki

Dr Marian Hotloś, kiedyś współpracownik prof. Rabczuka, uważa, że nie sposób wyliczyć wszystkich jego działań popularyzujących matematykę wśród studentów, a przede wszystkim wśród uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, a szczególnie w ramach konkursów matematycznych m.in. prowadzonego we Wrocławiu już od dwudziestu lat prestiżowego Międzynarodowego Konkursu Gier Matematycznych i Logicznych, którego finał międzynarodowy (z jego udziałem) odbywa się corocznie w Paryżu.

Katarzyna Kroczak-Knapik (obecnie Dział Informacji i Promocji PWr) przypomniała, że gdy była redaktorem w Gazecie Wrocławskiej – zadania nadsyłane przez profesora cieszyły się ogromną popularnością.

- W gazecie mieliśmy dodatek edukacyjny dla uczniów „Korki we wtorki”. Profesor regularnie przez kilka lat przesyłał zadania do rozwiązywania. To były często cztery bite strony zadań matematycznych - opowiadała Katarzyna Kroczak-Knapik. Przyznała, że profesor był tak aktywnym współpracownikiem, że z zadań, które nadsyłał, można by zrobić calą gazetę, a nie tylko dodatek.

Ze współpracy z profesorem zadowolony jest również dr Bartłomiej Dyda, przewodniczący Komitetu Gier Matematycznych i Logicznych, który chętnie korzysta z doświadczenia prof. Rabczuka.

- Profesor wciąż pozostaje aktywny. Pilnuje, abyśmy dopełnili wszelkich terminów, ale i podsyła nam ciekawe zadania, z których korzystamy podczas konkursu – mówił Dyda.

W uroczystości jubileuszowej wzięli też udział członkowie Polskiego Towarzystwa Matematycznego z Wrocławia, którego prof. Rabczuk był prezesem w latach 1994-1997.

- Dziękujemy za ponad 50-letnią pracę na rzecz popularyzacji PTM. Dziękujemy za wkład i prosimy o więcej – mówił Jan Goncerzewicz, prezes wrocławskiego PTM.

Prof. Rabczuk urodził się 12 października 1929 r. w Brześciu nad Bugiem. W wieku 15 lat wziął udział w Powstaniu Warszawskim, potem przebywał w obozie pracy przymusowej w Niemczech.

Na egzamin wstępny na Wydział Matematyczno-Fizyczno-Chemiczny Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej przyjechał na początku września 1949 r. i został przyjęty. Studia ukończył w 1954 r. Pracę jako asystent na Wydziale Mechanicznym Politechniki Wrocławskiej rozpoczął w 1952 r. Od 1959 r., po uzyskaniu stopnia doktora za pracę doktorską „Analogon metody Czapłygina dla równań różnicowych” był adiunkt. Przedmiotem badań matematycznych prof. Rościsława Rabczuka były głównie metody numeryczne, w szczególności równania różnicowe, o czym napisał książkę „Elementy nierówności różniczkowych”.

Prof. Rościsław Rabczuk był członkiem Komisji Popularyzacji Matematyki ZG PTM. W środowisku wrocławskim pozostaje aktywny do dziś; był przewodniczącym Komisji Popularyzacji Matematyki; pełnił funkcję zastępcy dyrektora Centrum Metod Stochastycznych im. Hugona Steinhausa ds. popularyzacji matematyki.

Współtwórca konkursów dla dzieci i młodzieży

Profesor jest autorem wielu artykułów popularnonaukowych oraz recenzji zbiorów zadań z matematyki rekreacyjnej. Zaangażował się w konkursy matematyczne dla dzieci szkół podstawowych, gimnazjów i młodzieży szkół ponadpodstawowych, a także dla dorosłych, w tym studentów i zawodowych matematyków. Został współorganizatorem konkursu matematycznego Europejski Kangur Matematyczny we Wrocławiu. Był również łącznikiem z organizatorami tego konkursu w Paryżu i w Toruniu w pierwszym okresie działalności.

Niewątpliwie szczególnym osiągnięciem w działalności popularyzatorskiej prof. Rościsława Rabczuka jest jego działalność w ramach Konkursu Gier Matematycznych i Logicznych, będącego polską wersją Międzynarodowych Mistrzostw Francji w Grach Matematycznych i Logicznych. Jest on pomysłodawcą tego konkursu w Polsce i pierwszym przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego.

Jubilat jest również współzałożycielem Komitetu Międzynarodowego Konkursu Gier Matematycznych i Logicznych, z siedzibą w Paryżu i członkiem tego Komitetu.

ula