Jak skutecznie ubiegać się o środki z programu Horyzont Europa i w czym może tu pomóc sieć Unite!. A także o planach stworzenia na uczelni jednostki wspierającej aplikowanie mówi prof. Katarzyna Chojnacka, pełnomocniczka rektora ds. współpracy europejskiej.

W połowie lipca ponad 50 badaczek i badaczy z naszej uczelni wzięło udział w specjalnym spotkaniu poświęconym planowej współpracy naukowej z naszymi partnerami z sieci Unite!.

Wydarzenie zorganizowano z inicjatywy prof. Katarzyny Chojnackiej, pełnomocniczki rektora ds. współpracy europejskiej, przy wsparciu Działu Projektów PWr. Był to pierwszy krok do pokazania możliwości tworzenia wspólnych projektów w obszarach energii, zielonej transformacji oraz klimatu, czyli klastrów 5 i 6 w programie Horyzont Europa.

To w ich ramach Unia Europejska ogłasza konkursy na badania i innowacje, które mają pomóc w znajdowaniu rozwiązań na pojawiające się wyzwania społeczne, przed którymi stoi Europa oraz wzmocnić potencjał technologiczny i przemysłowy krajów UE. Budżet tylko tych dwóch klastrów wynosi ponad 25 mld euro.

– W naszym kraju nie ma obecnie wielu możliwości pozyskania finansowania na prace badawczo-rozwojowe, zwłaszcza w naukach technicznych. O ile nauki podstawowe mogą liczyć na granty z Narodowego Centrum Nauki, to nauki stosowane są trochę „skazane” na współpracę z przemysłem – mówi prof. Katarzyna Chojnacka. – Środków na projekty, w których realizowane są badania podstawowe w naukach stosowanych w Polsce nie przewiduje się. Projekty B+R finansowane przez polskie instytucje pośredniczące muszą zakończyć się wdrożeniem – dodaje.

Jedną z szans na zmianę w tym zakresie, jest udział w konkursach programu Horyzont Europa zwanych Research and Innovation Action (RIA), gdzie finansowane są projekty realizowane od podstaw, czyli od pomysłu, aż do przygotowania oferty technologicznej dla przemysłu.

– Stąd też nasza inicjatywa, do której przekonaliśmy już naszych partnerów, by w ramach sieci Unite! wspólnie starać się o finansowanie w tych konkursach – wyjaśnia prof. Chojnacka.

Pierwszy krok

Lipcowe, wewnętrzne spotkanie było poświęcone przygotowaniu naukowców z PWr do przyszłego współdziałania ze swoimi kolegami i koleżankami z sieci Unite!.

– Dyskutowaliśmy o tym, co chcemy uzyskać od partnerów, jak monitorować ogłaszane konkursy w ramach programu oraz wymienialiśmy się doświadczeniami związanymi z aplikowaniem o europejskie granty – mówi prof. Katarzyna Chojnacka. – To wszystko, by już wkrótce usiąść przy jednym stole i rozmawiać z zagranicznymi kolegami i koleżankami o możliwej współpracy.

Zdaniem pełnomocniczki rektora dołączenie Politechniki Wrocławskiej do sieci Unite! jest ogromną szansą na to, by móc współpracować z renomowanymi uczelniami w różnych obszarach, czerpać od nich i razem aplikować o fundusze.

– Szczególnie istotne jest to, by mieć partnerów, którzy są dla nas komplementarni – dodaje prof. Katarzyna Chojnacka, podkreślając także, że do tej pory w sojuszu nie było żadnej odgórnej polityki w tym zakresie, a zorganizowane w tej sprawie styczniowe spotkanie w Brukseli było pierwszą tego typu inicjatywą.

Prof. Katarzyna Chojnacka: – Mimo dość roboczego podejścia wypracowaliśmy wtedy wstępne porozumienie, by powołać trzy konsorcja, które mają wystąpić o wsparcie unijne w programie Horyzont Europa. Koordynatorkami dwóch z nich są badaczki z PWr: dr hab. inż. arch. Barbara Widera, prof. uczelni z Wydziału Architektury oraz prof. Anna Trusek z Wydziału Chemicznego. Mam nadzieję, że we wrześniu będziemy mogli pochwalić się kolejnymi konsorcjami. I to z udziałem PWr w roli głównej.

Konkrety w Karpaczu

To właśnie we wrześniu po raz pierwszy będziemy gospodarzami cyklicznej konferencji Unite! Dialogue. Do Wrocławia przyjadą przedstawiciele wszystkich uczelni należących do sieci, by rozmawiać o rozwoju sojuszu.

Wcześniej jednak będą mogli wziąć udział w jeszcze jednym wydarzeniu – specjalnym warsztacie, który prof. Katarzyna Chojnacka organizuje między 16 a 18 września w Karpaczu. Będzie on poświęcony właśnie możliwej współpracy między poszczególnymi partnerami w projektach Horyzont Europa. – Czasem trzeba się po prostu spotkać i poznać, by zacząć budować relacje naukowe, i to jest właśnie nasz cel na ten workshop – mówi badaczka.

Podczas trzydniowego wydarzenia mają zostać powołane trzy społeczności: w zakresie transformacji energetycznej, zielonej transformacji oraz klimatu, co ma zapoczątkować współpracę w tych obszarach. – Wszystkim uczestnikom proponujemy też dość nietypową formułę abstraktu – dodaje prof. Chojnacka. – Mają przygotować jeden slajd o sobie, swoim doświadczeniu naukowym, sprzęcie, na którym pracują i co mogą zaproponować innym.

W planach są także krótkie dyskusje tematyczne przy stolikach, a o szczegółach i programie można przeczytać w tym miejscu. Zapisy wciąż trwają.

Przyszłość na horyzoncie

– Po pierwszym, wewnętrznym spotkaniu na PWr widocznie wzrosło zainteresowanie naszych naukowców udziałem w takich zespołach, co bardzo cieszy – opowiada prof. Chojnacka. – Jednak moim zdaniem wciąż może ono być większe. A jeśli mądrze zaplanujemy swoje kolejne kroki, to przyniesie to wszystkim znaczne korzyści. Jako uczelnia chcemy, by o projekty aplikowały interdyscyplinarne zespoły, a do tego trzeba współpracować, wiedzieć o tym, czym się zajmują inni naukowcy z PWr. Chcemy do tego zachęcać naszą społeczność.

Dlatego w planach rektora na najbliższy czas pojawił się pomysł stworzenia jednostki skupiającej się na wspieraniu osób aplikujących o projekty w programie Horyzont Europa. – Widzimy przestrzeń na to, by powstało miejsce, w którym będziemy w stanie koordynować nie tylko przepływ informacji o możliwych formach współpracy z uczelniami z Unite!, ale też bardziej umiejętnie komunikować się z naszymi naukowcami, przedstawiać na zewnątrz ich oferty i możliwości – wyjaśnia prof. Chojnacka.

Taka jednostka miałaby działać w stylu firmy konsultingowej, która zdjęłaby z naukowców administracyjny ciężar prowadzenia projektu. – Sama pracuję jako naukowiec, więc wiem, jak wielkie może to być ułatwienie. Jestem też przekonana, że takie rozwiązanie miałoby ogromy wpływ na wypracowanie pewnej przewagi konkurencyjnej na rynku europejskim, co byłoby dla nas wielką korzyścią – dodaje prof. Chojnacka.

Zwraca też uwagę na to, by podczas wyjazdów na seminaria czy konferencje międzynarodowe mieć w pamięci nazwy partnerskich uczelni z sieci Unite!. – Musimy wyrabiać w sobie nawyki, by podczas takich wyjazdów podchodzić do naukowców z tych uczelni, zacząć rozmowę, nawiązywać kontakt, próbować znaleźć płaszczyznę do współpracy. W końcu należymy do tego samego sojuszu i powinniśmy się traktować jak jedna wielka rodzina naukowa – dodaje prof. Chojnacka.