Narodowe Centrum Nauki ogłosiło wyniki konkursu OPUS 28+LAP/Weave na międzynarodowe projekty badawcze. Wśród laureatów znalazł się dr inż. Marcin Skoreński z Wydziału Chemicznego, który swoje badania będzie prowadził z naukowcami z Belgii. 

W ramach konkursu złożono 216 wniosków na realizację badań we współpracy z zagranicznymi partnerami. W czerwcu ogłoszono pierwszą listę rankingową obejmującą projekty polsko-luksemburskie. Teraz do sfinansowania zatwierdzono 31 wnioski na badania obejmujące współpracę z zespołami z Austrii, Belgii-Flandrii, Czech oraz Szwajcarii. 

Dr inż. Marcin Skoreński z Katedry Chemii Organicznej i Medycznej otrzymał ponad 1,8 mln zł grantu na projekt „Gdy Inhibicja to za Mało – Rozwój Innowacyjnych Związków do Celowanej Degradacji Membranowych oraz Zewnątrz Komórkowych Proteaz: TMPRSS2 i FAP jako Strategie Terapii Przeciwwirusowej i Przeciwnowotworowej”. 

– Projekt koncentruje się na opracowaniu małych cząsteczek, które indukują degradację zewnątrzkomórkowych i błonowych proteaz, takich jak TMPRSS2 i FAP, poprzez ich internalizację i relokalizację do lizosomów, gdzie ulegają rozkładowi – wyjaśnia laureat.  

Strategia ta ma na celu wyeliminowanie zarówno enzymatycznych, jak i nieenzymatycznych funkcji tych proteaz, które odgrywają kluczową rolę w chorobach, takich jak infekcje wirusowe (np. SARS-CoV-2) i nowotwory. W odróżnieniu od tradycyjnych inhibitorów, które blokują jedynie aktywność enzymatyczną, nasze podejście wykorzystuje lizosomowe systemy degradacji (LYTACs), aby kompleksowo neutralizować patogenne role tych proteaz. 

– Obecne strategie terapeutyczne, skupiające się na inhibicji aktywności enzymatycznej, nie uwzględniają tych dodatkowych ról, co ogranicza ich skuteczność. Nasze podejście, oparte na degradacji proteaz, jest nowatorskie i ma potencjał do stworzenia bardziej efektywnych terapii, które w pełni zneutralizują ich patogenne działanie – mówi dr Skoreński, dodając, że zaproponował ten temat badań, ze względu na jego pionierski charakter oraz możliwość znaczącego wpływu na biologię proteaz i rozwój nowych strategii terapeutycznych. 

Efektem prowadzonych prac będzie opracowanie nowych cząsteczek (degraderów) zdolnych do lizosomowej degradacji TMPRSS2 i FAP, co pozwoli na lepsze zrozumienie ich ról w chorobach oraz stworzenie nowych strategii terapeutycznych dla nowotworów i infekcji wirusowych.  

Projekt dostarczy wglądu w nieenzymatyczne funkcje tych proteaz, szczególnie w kontekście raka i infekcji wirusowych, oraz ustanowi nowe standardy w dziedzinie celowanej degradacji białek. Wyniki te mogą zrewolucjonizować podejście do leczenia chorób związanych z proteazami, oferując bardziej wszechstronne i skuteczne terapie. 

– Badania będą prowadzone we współpracy z KU Leuven, renomowaną belgijską uczelnią, gdzie obecnie realizuję mój projekt w ramach stażu podoktorskiego z programu Marie Skłodowska-Curie Postdoctoral Fellowships i będą kontynuacją mojej współpracy z prof. Stevenem Verhelstem – tłumaczy naukowiec. 

mic