Już po raz czwarty obchodzimy Dzień Nauki Polskiej. Z tej okazji w Toruniu zorganizowano galę, podczas której laureatów swoich nagród ogłosił minister edukacji i nauki. Wśród wyróżnionych znaleźli się prof. Tadeusz Gudra i prof. Katarzyna Chojnacka.

Zgodnie z uchwałą Sejmu RP z 2020 r. Dzień Nauki Polskiej jest świętem państwowym i ma na celu uhonorowanie dokonań polskich naukowców. Obchodzimy go 19 lutego, w dniu urodzin Mikołaja Kopernika, w uznaniu jego wybitnych zasług.

W niedzielę w sali koncertowej Jordanki w Toruniu odbyła się Gala Nauki Polskiej (z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy), podczas której zostały wręczone nagrody i odznaczenia.

Poznaliśmy m.in. listę laureatów nagrody ministra edukacji i nauki. Są one przyznawane w pięciu kategoriach – za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej, organizacyjnej oraz za całokształt dorobku.

W gronie nagrodzonych znalazło się dwoje naukowców PWr. Prof. Tadeusza Gudrę, emerytowanego badacza z Wydziału Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów, uhonorowano za całokształt dorobku, a prof. Katarzynę Chojnacką z Wydziału Chemicznego za jej wybitne osiągnięcia naukowe.

Wydarzeniu, które zorganizowała Akademia Kopernikańska razem z Ministerstwem Edukacji i Nauki, towarzyszyły dwa wykłady noblowskie (prof. P. J. E. Peeblesa i prof. Michel Mayora) oraz koncert kontratenora operowego Jakuba Orlińskiego.

Prof. Tadeusz Gudra (Wydział Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów)

Prof. dr hab. inż. Tadeusz Gudra jest znanym w kraju i zagranicą specjalistą z zakresu techniki ultradźwiękowej. Jego kariera naukowa rozpoczęła się po ukończeniu studiów w 1970 r. i podjęciu pracy finansowanej z dotacji ówczesnego Komitetu Nauki i Techniki na dawnym Wydziale Elektroniki Politechniki Wrocławskiej w Instytucie Telekomunikacji i Akustyki w Zakładzie Elektroakustyki kierowanym przez prof. Zbigniewa Żyszkowskiego.

Pracę doktorską „Analiza rezonatorów o konwersji kierunku drgań metoda elementów skończonych na przykładzie rezonatora o konwersji typu R-L” obronił w 1981 r. Stopień doktora habilitowanego nauk technicznych z dyscypliny Elektronika uzyskał 2006 r. za dorobek naukowy i monografię „Właściwości i zastosowanie przetworników ultradźwiękowych do pracy w ośrodkach gazowych”. W 2015 roku Prezydent RP nadał mu tytuł profesora nauk technicznych.

Prof. Tadeusz Gudra odbył 3 praktyki zagraniczne związane z jego działalnością zawodową i naukową:  w AEG-Telefunken w Mannheim (1970r.), w Instituto de Acustica, Consejo Superior de Investigaciones Cientificas (hiszpański odpowiednik PAN, 1990r.), w Physikalisches Institut  J. W. Goethe Universitat we Frankfurcie nad Menem (1995r).

W 2009 r.  przebywał też z kilkudniową wizytą naukową w Argentynie. Odwiedził Consejo Nacional de Investigaciones Cientificas y Technologicas CONICEF w Instituto de Biologia y Medica Experimental, Universidad de Buenos Aires oraz Commission Nacional de Energia Atomica, Grupo de Ondes Elasticas i Departamento de Ingenieria Electronica w Buenos Aires.

Jego działalność naukowo-badawcza związana jest z szeroko rozumianą akustyką, ale największe osiągniecia dotyczą techniki ultradźwiękowej. Do zainteresowań naukowych prof. Tadeusza Gudry należą zagadnienia związane z:

• aerolokacją i ultradźwiękową metodą pomiaru przepływu gazu. Opracował m. in. szereg nowych przetworników ultradźwiękowych przeznaczonych do pracy w ośrodkach gazowych,
• możliwością wizualizacji struktury wewnętrznej rożnych ośrodków. Zajmował się m.in. wizualizacją struktury wewnętrznej ośrodków biologicznych za pomocą ultradźwiękowej tomografii transmisyjnej (UTT). Opracowane stanowisko badawcze pozwala na badanie in vitro różnych obiektów biologicznych zmienionych chorobowo, w szczególności struktur zaatakowanych choroba nowotworową,
• zastosowaniem techniki ultradźwiękowej do bezkontaktowego monitorowania zagrożeń środowiskowych związanych z opadami atmosferycznymi,
• analizą możliwości jednoczesnego  wykorzystania zalet techniki ultradźwiękowej  i techniki laserowej w ultradźwiękowym nożu chirurgicznym,
• analizą i syntezą sygnałów behawioralnych nietoperzy. Prace te mają na celu ochronę tych ssaków przed ich masowym ginięciem w obszarze działania turbin wiatrowych,
• budową aparatury kontrolno-pomiarowej wykorzystywanej w różnych fragmentach procesu produkcyjnego a także aparatury do pomiaru różnych wielkości nieelektrycznych z wykorzystaniem ultradźwięków,
• projektowaniem systemów elektroakustycznych o szczególnym przeznaczeniu, których wynikiem było opracowanie, wykonanie i wdrożenie do eksploatacji unikalnego automatycznego systemu elektroakustycznego i informacyjnego w Panoramie Racławickiej.                  

Kierownik wielu grantów badawczych (trzech tzw. własnych i jednego promotorskiego), finansowanych przez Komitet Badań Naukowych, zleceń realizowanych w ramach działalności statutowej uczelni oraz zleceń zewnętrznych. Prowadził badania we współpracy z wieloma jednostkami Politechniki Wrocławskiej a także z zewnętrznymi ośrodkami badawczymi: krajowymi (m.in. z Centralnym Ośrodkiem Badawczo – Projektowym Górnictwa Odkrywkowego POLTEGOR),  i zagranicznymi: (Instituto de Acustica C.S.I.C. w Madrycie, Physikalisches Institut J. W. Goethe Universitat we Frankfurcie nad Menem).

Szereg opracowanych przez niego rozwiązań znalazło zastosowanie praktyczne, m. in. w mikroskopie ultradźwiękowym pracującym we Frankfurcie nad Menem, w kopalni węgla brunatnego w Bogatyni, w Zespole Elektrowni Pątnów – Adamów – Konin. W okresie stanu wojennego kierował ponad 20 osobowym zespołem badawczym i projektowym, który opracował i zrealizował oryginalny automatyczny system elektroakustyczny i informacyjny w Panoramie Racławickiej we Wrocławiu.

Autor lub współautor 307 prac naukowych, w tym 215 publikacji (w tym 77 artykułów naukowych), wśród których jest ponad 100 o zasięgu międzynarodowym (56 indeksowanych w bazie Scopus i 57 w WoS, sumaryczny IF = 39.625) oraz 22 patentów. Jego publikacje w latach 2009-2021) były cytowane  245 razy. Promotor 3 prac doktorskich oraz recenzent 6 prac doktorskich, 2 habilitacyjnych i 3 wniosków o tytuł profesora.   

Współorganizator Otwartego Seminarium z Akustyki. Członek komitetów naukowych wielu konferencji z zakresu akustyki i techniki ultradźwiękowej, organizowanych w kraju i zagranicą. Należał do komitetu redakcyjnego czasopisma „Archives of Acoustics”. Należy do Sekcji Ultradźwięków i Akustooptyki Komitetu Akustyki PAN, Sekcji Akustyki Podwodnej, Ultradźwięków i Akustyki Medycznej KA PAN. Jest członkiem Zarządu OW Polskiego Towarzystwa Akustycznego.,członkiem honorowym PTA, członkiem Sekcji Inżynierii Biomedycznej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego PAN oraz członkiem European Acoustics Association.

Recenzent wielu czasopism krajowych i zagranicznych, w tym czasopism z tzw. listy filadelfijskiej: „Ultrasonics”, „IEEE Transactions on Ultrasonics, Ferroelectric and Frequency Control”, „Acta Acustica united with Acustica”, „Archives of Acoustics”. Przez szereg lat był członkiem „List of Honorary Experts” – The Czech Science Foundation.

Prof. Tadeusz Gudra pełnił szereg funkcji organizacyjnych, m.in. był kierownikiem Pracowni Techniki Ultradźwiękowej (od 1990 r.). Należał do Zespołu d.s. Strategii Rozwoju Wydziału Elektroniki. Przez trzy kadencje sprawował funkcję prezesa Koła Stowarzyszenie Elektryków Polskich przy Wydziale  Elektroniki.

Jest laureatem wielu nagród i odznaczeń, także państwowych. Otrzymał m.in.: Złotą Odznakę „Zasłużony dla Województwa Wrocławskiego i Miasta Wrocławia” (1985), Medal Panoramy Racławickiej (1985), Złotą Odznakę Politechniki Wrocławskiej (1988),  Złotą Odznakę Honorową Polskiego Związku Chórów i Orkiestr (1998), Medal „Zasłużony dla Wydziału Elektroniki”(2019). Posiada także liczne odznaczenia Stowarzyszenie Elektryków Polskich.

Przyznano mu: Srebrny Krzyż Zasługi (1998), Złoty Medal za Długoletnią Służbę (2008),  Medal Komisji Edukacji Narodowej (2017) oraz Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w pracy naukowo-badawczej i dydaktycznej (2019).

Za swoją działalność naukową i dydaktyczną otrzymał ponad 20 nagród i wyróżnień Rektora PWr, 7 nagród Dziekana Wydziału Elektroniki. Dwukrotnie otrzymał Nagrodę Zespołową MNiSW. W 1986 r. za opracowanie, wykonanie i wdrożenie  automatycznego  systemu elektroakustycznego i informacyjnego w Panoramie Racławickiej, a w 2008r. za opracowanie metody ultradźwiękowej tomografii transmisyjnej. W 2008 r. został laureatem Nagrody Zespołowej I Stopnia w Konkursie Wrocławskiej Rady Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT za wybitne osiągnięcia w dziedzinie techniki za pracę „Ultradźwiękowa tomografia transmisyjna (UTT) do wczesnego wykrywania zmian patologicznych w piersiach kobiet”. W 2018 r. otrzymał nagrodę Rektora PWr „Docendo Discimus”  za szczególne osiągnięcia w nauczaniu.

Prof. dr hab. inż. Katarzyna Chojnacka (Wydział Chemiczny)

Prof. Katarzyna Chojnacka ukończyła studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Wrocławskiej w 1999 roku, uzyskując tytuł mgr inż. na kierunku biotechnologia, specjalność chemia środowiska. Tematem jej pracy magisterskiej były „Procesy oczyszczania ścieków przez sinice Spirulina sp.”.

Po ukończeniu studiów rozpoczęła studia doktoranckie w Instytucie Inżynierii Chemicznej i Urządzeń Cieplnych Politechniki Wrocławskiej. Podczas studiów otrzymała stypendium Socrates/Erasmus na Uniwersytecie w Kalabrii we Włoszech i pracowała pod kierunkiem prof. Enrico Drioli i dr Lidietta Giorno w zakresie produkcji kwasu mlekowego w reaktorze membranowym.

W 2001 r. została nagrodzona przez European Membrane Society za pracę “Using microfiltration to assist in processes of biosorption and bioaccumulation of heavy metal ions in microalgae”.

W 2003 r. obroniła rozprawę doktorską na temat wykorzystania procesów biosorpcji i bioakumulacji w usuwaniu jonów metali ciężkich ze ścieków przez mikroalgę Spirulina sp. i została asystentem na Politechnice Wrocławskiej. W latach 2004-2009 została powołana na stanowisko adiunkta w Instytucie Technologii Nieorganicznej i Nawozów Mineralnych Politechniki Wrocławskiej.

Stopień doktora habilitowanego otrzymała w 2007 r. za „Badania nad zastosowaniem procesów biosorpcji i bioakumulacji”. Jej praca została wyróżniona nagrodą Prezesa Rady Ministrów za najlepszą rozprawę habilitacyjną.

W 2009 roku została zatrudniona na stanowisku profesora nadzwyczajnego Politechniki Wrocławskiej. W styczniu 2012 roku, w wieku 36 lat, otrzymała od Prezydenta RP tytuł profesora w dziedzinie nauk technicznych (dyscyplina technologia chemiczna).Od 2018 r. jest zatrudniona na stanowisku profesora zwyczajnego PWr.

Aktualnie realizuje prace badawcze nad opracowaniem innowacyjnych produktów dla rolnictwa z wykorzystaniem odnawialnej bazy surowcowej poprzez waloryzację biomasy na nawozy, biostymulatory wzrostu roślin, dodatki paszowe. Kontynuuje również badania nad biosorpcją i bioakumulacją, w szczególności nad różnymi zastosowaniami tych procesów – opracowanie i rozwój technologii i technik wykorzystujących te procesy.

Zastosowania te obejmują opracowanie technologii biologicznych dodatków paszowych dla zwierząt gospodarskich i nawozów z mikroelementami, w których biomasa jest wzbogacana tymi składnikami poprzez procesy biosorpcji i bioakumulacji. Istotna część zagadnień badawczych dotyczy oceny narażenia ludzi na toksyczne pierwiastki śladowe przy użyciu metod in vivo i in vitro. Przykładem jest ocena biokompatybilności aparatów ortodontycznych za pomocą analizy mineralnej włosów – badania na zwierzętach oraz wykorzystanie metod laboratoryjnych, tj. inkubacja w sztucznej ślinie, hodowla osteoblastów.

Do tej pory wypromowała dziesięć obronionych prac doktorskich, dwie kolejne rozprawy są aktualnie w recenzji. Obecnie jest promotorką 2 doktoratów, w tym 1 wdrożeniowego (Grupa Azoty Z.A. Puławy S.A.).

Opublikowała 475 prac, w tym 278 w recenzowanych czasopismach naukowych z listy JCR, wśród których większość jest poświęcona opracowaniu technologii waloryzacji biomasy na nawozy i dodatki paszowe, jako nośnik wysokoprzyswajalnych mikroelementów. Jest autorką/edytorką siedmiu książek o zasięgu globalnym w wydawnictwach Elsevier, John Wiley&Sons oraz Springer, współautorka 20 rozdziałów w encyklopediach naukowych o zasięgu międzynarodowym (m.in. Elsevier, UNESCO).Jest również autorką 50 rozdziałów w książkach na zaproszenie. Jej prace były cytowane 5294 razy (bez autocytowań, ISI Web of Knowledge), H-index: 38. Dynamika cytowań ok. 959 /2021rok.

Brała udział w wielu międzynarodowych i krajowych konferencjach, gdzie wygłaszała referaty plenarne na zaproszenie.

Wielokrotnie nagradzana przez ministra edukacji narodowej, a także przez rektora Politechniki Wrocławskiej i dziekana Wydziału Chemicznego. Uhonorowana tytułem „Mistrz Techniki Dolnego Śląska”, a także przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego.

W latach 2008-2011 otrzymywała Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców. Została odznaczona medalem nr 2 Politechniki Warszawskiej dla wybitnych młodych naukowców.

Od 2012 roku jest kierowniczką Laboratorium Chemicznego Analiz Wielopierwiastkowych akredytowanego przez Polskie Centrum Akredytacji (AB 696) oraz ILAC MRA na zgodność z normą PN-EN ISO 17025:2005, które specjalizuje się w oznaczaniu pierwiastków śladowych w próbkach środowiskowych i biologicznych, nawozach oraz w produktach komercyjnych.

Twórczyni 39 patentów i zgłoszeń patentowych oraz kilku wdrożeń. Produkty aktualnie dostępne na rynku lub w fazie uruchamiania produkcji obejmują: nawozy (Intermag, Grupa Azoty), pasze (Agrowit, Agrolok), certyfikowane materiały odniesienia (LGC Poland), kosmetyki (Pollena Eva, Rafin), suplementy diety (OakLab). Od wielu lat jest ekspertką Komisji Europejskiej, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju (Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej), Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (w zakresie oceny dokumentacji rejestracyjnej środków ochrony roślin), Narodowego Centrum Nauki i Słowackiej Akademii Nauk.

Współpracuje z wieloma uczelniami wyższymi w zakresie projektów multidyscyplinarnych oraz z gospodarką.

Zainteresowania naukowe: biosorpcja, metody analityczne, ISO 17025, waloryzacja odpadów do celów nawozowych, biologiczne metody oczyszczania ścieków, biomonitoring, opracowanie produktów na bazie alg, bionawozy, bioregulatory, biostymulatory wzrostu roślin.