Dr inż. Aleksandra Królicka (Wydział Mechaniczny) oraz dr inż. Kinga Żołnacz (Wydział Podstawowych Problemów Techniki) zostały wyróżnione Nagrodą Prezesa Rady Ministrów za osiągnięcia w zakresie działalności naukowej w roku 2022. Nasze badaczki doceniono w kategorii wyróżniających się rozpraw doktorskich.

Nagrody Prezesa Rady Ministrów przyznawane są od 1994 roku. Premier może przyznać w danym roku nie więcej niż 45 nagród, w tym maksymalnie 25 za rozprawy doktorskie, dziesięć za wysoko ocenione osiągnięcia będące podstawą nadania stopnia doktora habilitowanego i tyle samo za osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, w tym twórczości artystycznej lub działalności wdrożeniowej.

W tym roku wyróżniono 44 osoby i jeden zespół badawczy.

O spajalności stali bainitycznej

Dr inż. Aleksandrę Królicką (Wydział Mechaniczny) uhonorowano za rozprawę „Analiza zmian strukturalnych stali bainitycznych w wybranych procesach spajania”. Przygotowała ją pod kierunkiem dwóch promotorów: prof. Andrzeja Ambroziaka (Wydział Mechaniczny) i dr. hab. inż. Krzysztofa Radwańskiego (Sieć Badawcza Łukasiewicz – GIT), a także promotora pomocniczego dr. hab. inż. Andrzeja Żaka (Wydział Chemiczny).

Badaczka z Katedry Obróbki Plastycznej, Spawalnictwa i Metrologii zrealizowała ją w ramach projektu InterDok. Doktorat obejmuje dwie dyscypliny naukowe: inżynierię mechaniczną (główna dyscyplina naukowa) oraz inżynierię materiałową (pomocnicza dyscyplina naukowa).

– W swojej pracy zajęłam się zagadnieniem spajalności wysokowytrzymałych stali bainitycznych – wyjaśnia dr. Aleksandra Królicka. – Możliwość spajania stali bainitycznych stanowi istotne wyzwanie związane z poprawą właściwości użytkowym determinujących ich wykorzystanie w przemyśle.

Badania dr Królickiej obejmowały zaawansowaną charakteryzację mikrostruktury połączeń spawanych, na podstawie których udało jej się zidentyfikować krytyczne czynniki wpływające na budowę strukturalną połączeń spawanych. – Zagadnienie spajalności stali odgrywa kluczową rolę w przypadku infrastruktury kolejowej i możliwości wykorzystania stali bainitycznych w silnie obciążonych szynach kolejowych lub szynach szybkobieżnych – mówi laureatka. – Stanowi to też zachęcającą perspektywę do przyszłych badań.

Zainteresowania naukowe dr Aleksandry Królickiej obejmują projektowanie nowych gatunków stali, szczególnie o strukturze bainitycznej, z wykorzystaniem różnych mechanizmów umocnienia. – Jestem również koordynatorką własnego projektu badawczego, w którym we współpracy z hiszpańskim CENIM-CSIC opracowałam dwa nowe gatunki stali bainitycznych – mówi dr Królicka.

W swoich badaniach wykorzystuje metody mikroskopii elektronowej (EBSD, SEM, TEM) oraz symulacje fizyczne z wykorzystaniem badań dylatometrycznych do oceny kinetyki przemian fazowych.

Eksperymenty na światłowodach

Drugą laureatką nagrody premiera jest dr inż. Kinga Żołnacz (Wydział Podstawowych Problemów Techniki). Wyróżniono ją za pracę doktorską „Eksperymentalne badania wybranych procesów konwersji modowej w strukturyzowanych światłowodach”, która powstała pod kierunkiem prof. Wacława Urbańczyka oraz promotora pomocniczego dr. Macieja Napiórkowskiego (obaj Wydział Podstawowych Problemów Techniki).

Eksperymentalne badania przeprowadzone w ramach rozprawy doktorskiej dr Kingi Żołnacz miały wykazać, że strukturyzacja parametrów światłowodu w połączeniu ze strukturyzacją wiązki oświetlającej zapewnia nowe, nieosiągalne dotychczas możliwości liniowej i nieliniowej konwersji modowej.

– Dzięki opracowanej przeze mnie metodzie selektywnego pobudzania różnych kombinacji modów polaryzacyjnych możliwa była pierwsza eksperymentalna demonstracja procesu mieszania czterofalowego zachodzącego w różnych modach przestrzennych o ortogonalnych polaryzacjach – tłumaczy laureatka nagrody. – To z kolei pozwala na zbudowanie przestrajalnego źródła światła nowego typu.

Na przykładzie pasm wygenerowanych w modzie wyższego rzędu w wyniku efektów nieliniowych badaczka z Grupy Optyki Światłowodów w Katedrze Optyki i Fotoniki na W11 pokazała konwersję światła do modów wirowych przez gradientowe skręcenie końcówki włókna dwójłomnego.

– Takie wiązki znajdują zastosowania praktyczne w bezpiecznej telekomunikacji kwantowej, a także w pułapkowaniu optycznym, które umożliwia manupilowanie bardzo małymi obiektami za pomocą wiązki światła – wyjaśnia dr Żołnacz, która zademonstrowałam również, że specjalne światłowody skręcone mogą zostać wykorzystane jako czujniki przemieszczenia lub zgięcia, filtry spektralne oraz przełączniki optyczne.

W swoich badaniach dr Kinga Żołnacz skupia się głownie na zastosowaniach światłowodów specjalnych, w szczególności w optyce nieliniowej, ale także w innych dziedzinach – w telekomunikacji kwantowej, w przemyśle oraz w inżynierii biomedycznej. – W ramach współpracy z Politechniką Berlińską uczestniczyłam w budowie pierwszego w pełni światłowodowego źródła pojedynczych fotonów – mówi dr Żolnacz. – W ostatnim czasie rozpoczęłam też współpracę z Politechniką Drezdeńską, w ramach której badam światłowody skręcone wielordzeniowe do zastosowań w endoskopii np. przy wykrywaniu nowotworów mózgu.