Ponad 42 tys. widzów odwiedziło Dolnośląski Festiwal Nauki podczas imprez, które odbyły się w miastach Dolnego Śląska. Wydarzenie jest cenione i oczekiwane w wielu miejscowościach, prezentuje także ofertę edukacyjną, z której mogą skorzystać wszyscy

W trakcie festiwalu ważne problemy otaczającego nas świata były prezentowane przez naukowców-pasjonatów, popularyzatorów nauki i specjalistów z wielu dziedzin w sposób kompetentny i zrozumiały dla każdego. Znane i cenione spotkania z nauką prowadzone w miastach Dolnego Śląska zachęcają do uprawiania i podglądania nauki, pokazują, że praca na uczelni jest ciekawa, a studia pomóc mogą w realizacji marzeń.

XXI naukowe spotkania w regionie, które aktywizują i integrują środowiska lokalne, odbyły się we wrześniu w Legnicy, natomiast w październiku w Bystrzycy Kłodzkiej, Głogowie, Jeleniej Górze, Wałbrzychu, Lubinie, Zgorzelcu, Bolesławcu, Ząbkowicach Śląskich, Ziębicach i Dzierżoniowie.

Spotkania z muzyką i wykłady

Uroczystą oprawę otwarcia XXI Dolnośląskiego Festiwalu Nauki na Dolnym Śląsku zapewniły pasjonujące spotkania z muzyką oraz wykłady inauguracyjne. W  Legnicy można było posłuchać o technologiach przyszłości, które zmienią nasze życie, w Jeleniej Górze o tym, jak ustrzec się przed zachorowaniem na raka, a w Głogowie o polskich sukcesach i porażkach gospodarczych. Imprezę w Bystrzycy Kłodzkiej otworzył z kolei koncert „Muzyka a sprawa Polska”.

Dolny Śląsk to prawdziwa kraina wspaniałych zamków, ciekawych miejscowości o pięknej zabudowie i starych kopalni zachowujących swoją odrębność historyczną. W Legnicy niezwykle interesująca była wystawa prac fotograficznych propagująca zabytki techniki górniczej znajdujące się na terenie Dolnego Śląska. Studenci Politechniki Wrocławskiej z  Agendy Kultury PWr Stowarzyszenia para-artystycznej fotografii SpAF dyskutowali o atrakcjach turystycznych regionu, a przede wszystkim kopalniach („W obiektywie – Szlakiem turystycznych kopalni na terenie Dolnego Śląska).  

Ciekawą propozycją tematyczną spotkań naukowych w Legnicy były sensory – czujniki będące najczęściej elementem składowym układu, którego zadaniem jest wychwytywanie sygnałów z otaczającego środowiska („Sensory w technice i życiu codziennym”).   

Informacja jest obecnie najważniejszym zasobem gospodarczym. Zalew informacji związany z erą Internetu i globalizacji, doprowadził do tego, że problemem nie jest już jej zdobycie. Procesy efektywnego zarządzania i podejmowania decyzji nie mogą zachodzić bez odpowiedniego zaplecza merytorycznego. A jak jest praktyce, można było przekonać się podczas warsztatów tematycznych organizowanych przez bibliotekę PWSZ  im. Witelona w Legnicy.  

Właściwości miodu w medycynie i kosmetyce wykorzystywane są od wieków. Grecy uważali, że miód daje im siłę, zdrowie oraz długowieczność. Kleopatra pielęgnowała swoją urodę, kąpiąc się w kozim mleku i miodzie. Na wykładzie „Cud miód. Miód, pyłek kwiatowy, propolis i inne produkty pszczele dla zdrowia i urody” słuchacze znaleźli odpowiedzi m.in. na ważne pytania - w jakich schorzeniach zalecane są produkty z miodu, tajnikach apiterapii, czyli leczenia miodem.

Podczas festiwalowych propozycji w Legnicy, nie mogło też zabraknąć spotkania z motoryzacją. Dzień techniki i motoryzacji, był wspaniałą okazją do podziwiania pojazdów zabytkowych, ale też do zobaczenia nowych konstrukcji, choćby bolidu Formuła Student oraz dronów. A co się zmieni w motoryzacji? Jakie będzie auto przyszłości? O tym opowiadali prezenterzy odlotowych pojazdów w trakcie wykładu „Mercedes-Benz: historia, teraźniejszość i przyszłość. Od wynalezienia samochodu po mobilność autonomiczną”. Licznie przybyłych gości zachwycały nie tylko połączenie luksusu, sportowego charakteru prezentowanych aut,  ale także prezentacja dronów, pokaz powietrzny wybranych modeli, konkurs dla uczestników biorących udział w pokazie. Główną nagrodą był sterowny dron z wi-fi, technologią FPV - podglądu na żywo, na smartfonie lub tablecie. W Legnicy podczas festiwalowych harców, było też coś dla żołądka – gotowanie po chińsku („Kuchnia chińska”).  

Świat elektryczności jest piękny i wciąż kryje pewne tajemnice. O zjawiskach związanych z prądem elektrycznym podczas wykładu „Elektrotechniką też można się bawić!” dyskutowali studenci ze Stowarzyszenia Naukowego STRIMER Wydziału Elektrycznego Politechniki Wrocławskiej. 

W Bystrzycy o historii i matematyce

Bystrzycę Kłodzką założył Gaweł z Lemberka w XIII wieku. Był także założycielem kilku innych miast, należał do najważniejszych osobistości na dworze króla Wacława I i Przemysła Ottokara II. Wykład „U początków Bystrzycy Kłodzkiej. Kim był Gaweł (Havel) z Lemberka?” przybliżył  zapomnianą historię założyciela i jego panującej rodziny. Podczas zajęć warsztatowych „Matematyka w medycynie” uczniowie aktywnie uczestniczyli w diagnozie i terapii chorej osoby poprzez rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem obliczeń chemicznych. Zadania dotyczyły określania dawki leku, stężenia jonów w płynach ustrojowych itp. 

Zapach to cecha związków chemicznych, ich mieszanin – odorantów, która posiada zdolność do pobudzenia narządu węchu. Czym jest, jak powstaje? Jaki jest związek między budową substancji zapachowych, a ich wpływem na nas? O różnych tajemnicach zapachu rozmawiano podczas wykładu „Poczujmy pachnący świat chemii - zapachy”. 

Kuchnia kreatywna to kuchnia wykorzystująca wiedzę naukową na temat gotowania, zrywająca z tradycyjnym podejściem. Warsztaty „Kuchnia molekularna”, zgromadziły młodzież chętną do przygotowywania potraw o wyjątkowym smaku przy użyciu specjalnych technik i sprzętów wykorzystywanych bardziej przez naukowców aniżeli kucharzy. Podczas licznych spotkań przestrzegano również, jak uniknąć czerpania korzyści z wykorzystywania wiary ludzi w swoją rzekomą wiedzę lub umiejętności.  

Sudoku i konkurs immunologiczny w Głogowie

Zasady gry sudoku są podobno niezwykle proste. W Głogowie członkowie kół matematycznych uczestniczyli w VII powiatowym konkursie dla uczniów szkół podstawowych „Zostań mistrzem sudoku”. Po eliminacjach w szkołach podstawowych uczestnicy z najlepszymi wynikami wzięli udział w finale konkursu.     

W ramach programu DFN w Głogowie przeprowadzono również konkurs wiedzy o immunologii „Obroń się z immunologią” adresowany dla uczniów szkół średnich. Zakres wiedzy w konkursie, to szeroko rozumiane problemy związane z odpornością organizmu.

Reakcje chemiczne tylko w laboratorium, nic podobnego, przyroda też ma swoje sposoby – „Przyroda - najlepszy chemik świata” – wykład dotyczył reakcji chemicznych prowadzanych przez rośliny, ich mechanizmów służących do zwabiania owadów i odstraszania wrogów.

Żyjemy szybko, nie za dużo czasu poświęcamy zdrowiu, metodom leczenia popularnych dolegliwości. A już w starożytności, uprawianiem medycyny było powstrzymywanie się od szkodliwych pokarmów, które powodowały choroby. Podczas spotkań w Głogowie, nowoczesny pakiet medyczny był bogaty. Dyskutowano m.in. o ogromnych możliwościach współczesnej medycyny. Interesująca była również prezentacja właściwości leczniczych i odżywczych roślin leśnych, połączona z mini konkursem oraz degustacją przetworów, potraw i herbatek z roślin leśnych („Las – źródłem zdrowia i smaków”).

O zdrowiu i biotechnologii w Jeleniej Górze

Podczas festiwalowych spotkań w Jeleniej Górze mnóstwo było rozmaitych tematów. Wykład inauguracyjny, który wygłosiła prof. Alicja Chybicka, dotykał niezwykle ważnego problemu – jak bronić się przed rakiem i wzmacniać układ odpornościowy.  

Ciekawą propozycją festiwalu w Jeleniej Górze był także wykład „Automaty i roboty kontra człowiek - co dalej z rynkiem pracy?”. Dotyczył on analizy rynku pracy w XXI wieku, z uwzględnieniem zmian zachodzących w gospodarkach świata na skutek postępującej robotyzacji i automatyzacji. Podczas debaty wykorzystano filmy, które ilustrują dynamiczne zmiany w funkcjonowaniu przedsiębiorstw i gospodarki.       

Biotechnologia nowoczesna – to jedna z dziedzin działalności człowieka, która wykorzystuje zdobycze wielu lat badań takich nauk jak biologia, fizyka, informatyka czy chemia. To również wykorzystanie inżynierii genetycznej do modyfikacji enzymów i organizmów. „Nowoczesna biotechnologia - królowa nauk?” to wykład o nauce wzbudzającej liczne emocje w związku z informacjami o organizmach genetycznie modyfikowanych (GMO) czy żywności genetycznie modyfikowanej (GM). 

Świat się zmienia w zaskakującym tempie, w ciągu następnych kilku miliardów lat zmieni się również Słońce. Przyszła ewolucja Słońca i możliwe scenariusze zmian orbit planet Układu Słonecznego zaciekawiły nie tylko amatorów oglądania gwiezdnego nieba.

Eksperyment chemiczny to prawdziwe bogactwo reakcji, którym towarzyszą wspaniałe efekty wizualne doskonale pobudzające wyobraźnię. Tak też było w wielu miastach regionu, gdzie eksperymentatorzy w trakcie wykładów „W świecie chemicznego eksperymentu” już kolejny raz czarowali licznie zgromadzoną publiczność.

Warto dodać, że podczas uroczystej  inauguracji roku akademickiego 2018/2019 w Jeleniej Górze na Wydziale Techniczno-Informatycznym PWr, prof. Jadwiga Sołoducho została uhonorowana przez Pawła Domagałę, naczelnika Wydziału Edukacji i Sportu Urzędu Miasta  okolicznościową statuetką za promocję nauki i wspieranie projektu dydaktycznego podczas kolejnych edycji Dolnośląskiego Festiwalu Nauki w tym mieście. 

Szczypta Francji w Wałbrzychu

Festiwal Nauki w Wałbrzychu ma bogatą, wspaniałą tradycję. Także w tym roku organizatorzy zapewniali ciekawe spotkania z operatywną i innowacyjną nauką. Wykład połączony z dyskusją „Rola i zadania Wojsk Obrony Terytorialnej” dotyczący problemów użycia tych sił, ich roli w systemie bezpieczeństwa państw, doskonale wprowadził wałbrzyszan w niezwykle obecnie aktualną tematykę obronności.  

Wykład „Latające drony w budownictwie” poruszał z kolei ważne zagadnienia związane z  wykorzystaniem bezzałogowych obiektów latających, a podczas warsztatów plastycznych „Decoupage” można było poznać specyficzną technikę ozdabiania papierem praktycznie każdej powierzchni. 

Medycyna dysponuje coraz nowszymi metodami leczenia. A jak było w dawniej? O tym i o patologiach układu kostnego można było nie tylko posłuchać, ale też obejrzeć bogaty  materiał kostny podczas wykładu „Życie i śmierć zapisane w kościach, czyli szkielet człowieka jako nośnik informacji w bioarcheologii”.

W roku jubileuszu odzyskania niepodległości, odbyła się również dyskusja obejmująca zagadnienia związane ze zmieniającymi się kwestiami społecznymi oraz kulturowymi. Zajęcia „Sto lat życia, sto lat kultury - przemiany w postrzeganiu świata 1918-2018” połączone były z prezentacją multimedialną, w której omówiono dzieła filmowe i literackie oraz produkcje telewizyjne pokazujące charakterystyczne dla danego okresu trendy społeczne.  

W bogatym programie nie zabrakło warsztatów kulturoznawczych, spotkania z piosenką francuską i jej czołowymi przedstawicielami - La chanson francaise. Organizatorzy w programie oferowali również  niemieckojęzyczną prezentację słownictwa związanego z nazwami zawodów, wykonywaniem czynności, ofertami pracy, warunkami pracy i zatrudnienia, Qual der Berufswahl (Trud wyboru zawodu), czy też grę Gra językowa „Das weißt du doch!”. 

W ciągu ostatnich lat, wielu kierowców boleśnie przekonało się o tym, że opony samochodowe to trochę więcej niż kawał odpowiednio uformowanej gumy. Wykład „Czy wiesz, na czym jeździsz, czyli co warto wiedzieć o oponach”, z pewnością uczulił młodych użytkowników aut na jakość oferowanych opon.  

Być właścicielem dobrze prosperującej firmy to marzenie wielu z nas. Jednak, nie zdajemy sobie sprawy ile pułapek na nas czyha wokoło już przy zakładaniu firmy? Interesujące warsztaty „Czy warto pracować na własny rachunek?” zapoznały słuchaczy z najistotniejszymi aspektami dotyczącymi podejmowania decyzji przy negocjacjach biznesowych, wskazały wady i zalety pracy na własny rachunek.

O przyszłości pracy w Lubinie

Lubin powitał festiwalowych gości autorskim programem złożonym z wybranych pieśni Jana Kochanowskiego (księgi pierwsze i księgi wtóre), z muzyką Kuby Stankiewicza. Małgorzata Czesak, dyrektor Centrum Kultury „Muza” w Lubinie, inicjatorka i twórczyni m.in. Lubińskiej Jesieni Teatralnej, przypomniała także sylwetkę i dokonania Tadeusza Kantora, artysty niezwykle wszechstronnego i odważnego.  

Celem prezentacji „Programista – zawód przyszłości – warsztaty programowania z wykorzystaniem LEGO EV3” było zachęcenie uczestników do podjęcia nauki programowania.  Omówiono szerokie  możliwości komputerów – sztuczną inteligencję, systemy samouczące się. Ponadto zaprezentowano modele Lego Mindstorms EV3 – złożonych wcześniej zestawów do nauki robotyki.    

 Przewodnik publicysta i pilot wycieczek, organizator wypraw w różne rejony świata Piotr Kowalczyk, podczas prelekcji „Madagaskar z wizytą u Króla Juliana” przybliżył licznie zgromadzonym festiwalowym gościom kraj o niecodziennej kulturze, który nazywany jest ósmym kontynentem – Madagaskar.  

Nadchodzi czas rewolucji, dużą cześć naszej pracy będą wykonywać roboty wyposażone w sztuczną inteligencję. Jak będzie wyglądał rynek pracy za 10 lat? Jak budować swoje umiejętności i karierę żeby nie przegrać z AI? Odpowiedzi na te pytania i na wiele innych umożliwił  wykład „Przyszłość pracy - rewolucja 4.0”.

Dolnośląski Festiwal Nauki na uczelni Jana Wyżykowskiego odbył się, podobnie jak w latach ubiegłych, w Polkowicach. W tym roku miał charakter jednodniowy i obejmował cykl wykładów z zakresu pedagogiki, psychologii, mechaniki oraz informatyki. Zajęcia warsztatowo-wykładowe poprowadzili wykładowcy z uczelni Jana Wyżykowskiego oraz Politechniki Wrocławskiej.      

W Zgorzelcu o tajemnicach wody

Przysłowia towarzyszą nam od zarania dziejów. Ich celem jest nauka i przestroga przed niewłaściwym zachowaniem bądź nadchodzącymi wydarzeniami. Wykład w Zgorzelcu, „Przysłowia i powiedzenia ludowe kontra prawdziwa nauka”, to krótka historia najpopularniejszych przysłów ludowych zweryfikowana prawdziwymi badaniami naukowymi.  

Woda to  najbardziej rozpowszechniona substancja na Ziemi, dotarła do nas za pomocą komet i planetoid. Wykład poświęcony tej substancji połączony był z  pokazami doświadczeń fizycznych. Z kolei wykład „Lewa czy prawa ręka, czyli o przyczynach leworęczności” opowiadał o zagadnieniach lateralizacji ciała człowieka. Prezentowano teorie tłumaczące zróżnicowanie osób na prawo- i leworęczne oraz  budowy i asymetrii mózgu człowieka.  

Prezentacja multimedialna przygotowana z okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę – „Od arystokratki do żołnierza - welon, krynolina, tajemnica. Kobiety niepodległości”, to interesująca prezentacja ewaluacji roli kobiety w państwie i w odzyskaniu niepodległości.     

Zachwycał również wykład połączony z prezentacją multimedialną „Legiony Polskie we Włoszech”, o genezie powstania Legionów Polskich. Atrakcją niecodziennego spotkania był fakt, że podchorążowie prowadzący zajęcia, występowali w mundurach historycznych.       

Festiwal Nauki w Bolesławcu otworzył koncert „Uśmiechnij się, Polaku…”, na który składały się – w przeważającej części – piosenki Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego, doskonałych obserwatorów i komentatorów rzeczywistości. Drużynowa gra ekonomiczna „Liderzy Europy” zainteresowała młodzież, która zgodnie z założeniami zabawy, zdalnie wyruszała z Warszawy poprzez stolice europejskie. W miastach tych rozwiązywali zadania matematyczne. Grupa, która uzbierała największą ilość punktów, wygrywała.

Prelekcja „My z Napoleonem – drogi Polaków do niepodległości na początku XIX wieku” dotyczyła znaczenia wojen napoleońskich dla polskich planów odzyskania niepodległości. Pokazano umundurowania i uzbrojenia żołnierza francuskiego tamtego okresu historycznego.   

Mózg rośnie i rozwija się bardzo szybko zużywając przy tym ogromne ilości energii i tlenu. Coraz więcej doniesień naukowych potwierdza, że niewłaściwa dieta może wywoływać ogólne niezadowolenie, apatię, a nawet depresję. W Bolesławcu wyjaśniano, jaka jest idealna dieta dla mózgu.      

Wśród bogatej tematyki festiwalowej, uwagę zwróciły ćwiczenia skocznościowe oraz koordynacji ruchowej w treningu sportowym. Nauczanie wybranych elementów wojskowego systemu walki demonstrujący sposoby obezwładnienia agresywnych przeciwników.

Spotkania z górami i ortografią w Ząbkowicach Śląskich

Pasja, zamiłowanie do czegoś, bywa różna, nie zawsze dotyczy wykonywanej profesji. Gościem specjalnym DFN w Ząbkowicach Śląskich był himalaista, instruktor alpinizmu, członek zarządu Polskiego Związku Alpinizmu i elektronik dr inż. Bogdan Jankowski, który podczas wykładu inauguracyjnego „Moje góry”, dzielił się swoimi wrażeniami z licznych wypraw. Prelekcji towarzyszyły autentyczne nagrania dźwiękowe wykonane podczas wypraw. 

W tym roku roku mija sto lat od przypadkowego odkrycia metody otrzymywania monokryształów przez prof. Jana Czochralskiego, chemika, wynalazcy powszechnie stosowanej do dzisiaj metody otrzymywania monokryształów krzemu. O metodzie  Czochralskiego, procesie produkcji układów scalonych dyskutowano podczas wykładu „Ojciec współczesnej cywilizacji - w stulecie epokowego odkrycia”.       

Uczestnicy ząbkowickich spotkań z nauką mieli niepowtarzalną  okazję do zapoznania się z technologią produkcji wyrobów ceramicznych, samodzielnie wykonali własną formę ceramiczną i poznali różne techniki zdobienia ceramiki. Po kilku dniach otrzymali wypalone w piecu wyroby. Prezentacja multimedialna „Co każdy chłopiec i każda dziewczyna powinni wiedzieć o... zamachach terrorystycznych” przybliżyła istotny problem użycia przemocy fizycznej przeciwko społeczności. Burzliwa dyskusja dotyczyła postępowania w przypadku zaistnienia realnego zagrożenia lub ataku.      

Na Dolnośląskim Festiwalu Nauki w Ząbkowicach Śląskich spotkali się również znawcy polskiej ortografii i interpunkcji. Dla uczestników imprezy to  niepowtarzalna  szansa, by spróbować swoich sił konkursie poprawnej pisowni, a także wygrać atrakcyjne nagrody.        

Naukowcy od lat próbują wyjaśnić zjawisko ciemnej materii, nieodłącznego składnika Wszechświata. Czy odkrycie niecodziennej galaktyki pomoże w rozwiązaniu tej zagadki? Wykład „Ciemna materia, Galaktyka i masowe wymierania”, który odbył się w Dzierżoniowie przybliżył słuchaczom najważniejsze kwestie związane z  tą wyjątkowo niefotogeniczną masą Wszechświata.         

Prawidłowe funkcjonowanie organizmu, jego układów i narządów jest bardzo ważne dla zdrowia i dobrej kondycji. Podczas spotkań festiwalowych w Dzierżoniowie dużo dyskutowano o wpływie  różnych leków na sprawność w prowadzeniu aktywnego życia. Podczas wykładu „Leki kontra suplementy diety – tajemnice i manipulacje koncernów farmaceutycznych” rozmawiano na przykład o istotnych różnicach pomiędzy lekami posiadającymi właściwości zapobiegania chorobom, a suplementami diety, które są uzupełnieniem normalnej diety.         

Niejednokrotnie zastanawiamy się, co decyduje o tym, że pewni ludzie są postrzegani jako atrakcyjni partnerzy a inni nie? Czym kierują się kobiety w wyborze mężczyzny, a czym mężczyźni w wyborze kobiety? O tych kwestiach burzliwie dyskutowano podczas tematycznej prezentacji  „Atrakcyjność fizyczna człowieka jako sygnał biologiczny”. Jeszcze kilka lat temu kamera termowizyjna była luksusem, mogły sobie na nią pozwolić tylko wielkie przedsiębiorstwa i ośrodki naukowe. Dzisiaj są montowane nawet w niektórych telefonach komórkowych. Warsztaty „Jak zobaczyć temperaturę?” przybliżyły zagadnienie ciepła.     

Kuchnia chińska to zbiór zwyczajów kulinarnych ludów mieszkających w Chinach. Jak smakowita i egzotyczna jest ta kuchnia, dowiodła dyskusja. Natomiast podczas warsztatów „Węzły chińskie” uczestnicy mieli niepowtarzalną okazję do wykonania chińskich węzłów, które w kulturze chińskiej odgrywają ważną rolę. Mogą być piękną ozdobą, ale pomogą nam także zapewnić sobie szczęście i pomyślność magicznym wzorem.       

Organizacja festiwali nauki i zainteresowanie nimi, świadczą wyraźnie o społecznym zapotrzebowaniu na wiedzę, upowszechnianą w atrakcyjny, nieszablonowy sposób, w formie która umożliwia odbiorcy aktywne uczestnictwo.     

Współdziałanie osób z różnych uczelni i lokalnych instytucji w przygotowaniu bogatego programu sprzyja budowaniu dobrej atmosfery akademickiej, współpracy, która prowadzi do znakomitych efektów. XXI Festiwal Nauki na Dolnym Śląsku był po raz kolejny  okazją do promocji szkół wyższych i ośrodków naukowych. 

Tegoroczne spotkania z nauką oferowały ponad 620 imprez w Legnicy, Głogowie, Zgorzelcu, Jeleniej Górze, Bystrzycy Kłodzkiej, Wałbrzychu, Ząbkowicach Śląskich, Lubinie, w których wzięło udział 42 869 festiwalowych gości.

Jadwiga Sołoducho, opr. mic