fot. polsa.gov.pl

Bill Nelson, szef NASA odwiedził Polskę na początku czerwca. Spotkał się m.in. z przedstawicielami polskiego sektora kosmicznego. Jedyną uczelnią w tym gronie była Politechnika Wrocławska reprezentowana przez dr. hab. inż. Pawła Knapkiewicza, prof. uczelni z Wydziału Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów.

W trakcie pobytu w naszym kraju administrator NASA rozmawiał m.in. o udziale Polski w kolejnych amerykańskich projektach. Chodzi m.in. o program Artemis, czyli powrót człowieka na Księżyc i stworzenie tam bazy, która miałby pozwolić na dalszą eksplorację kosmosu, oraz misję Moon to Mars, która zakłada wysłanie załogowego lotu na Czerwoną Planetę.

Jednym z punktów wizyty było spotkanie amerykańskiej delegacji z przedstawicielami polskiego sektora kosmicznego, którzy zaprezentowali swoje produkty i usługi. Oprócz firm byli wśród nich m.in. przedstawiciele Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, Śląskiego Centrum Naukowo-Technologicznego oraz Politechniki Wrocławskiej, jedynej uczelni zaproszonej do udziału w tym wydarzeniu.

– To efekt naszej aktywnej współpracy z Polską Agencją Kosmiczną. POLSA docenia fakt, że naukowcy i studenci z Politechniki Wrocławskiej mogą pochwalić się doskonałymi osiągnięciami - mówi prof. Paweł Knapkiewicz, kierownik Centrum Badań Kosmicznych, które w styczniu 2023 r. powołano na Wydziale Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów.

Przez ESA do NASA

fot. polsa.gov.pl

W trakcie spotkania w Warszawie nasz naukowiec zaprezentował opracowane na PWr urządzenia: przygotowywany dla ESA miniaturowy spektrometr mas do badania składu atmosfery gazowej, spektrometr plazmowy z odczytem optycznym, miniaturowe laboratorium do prowadzenia badań biologicznych, które w styczniu 2022 r. wystrzelono w kosmos oraz mechanizm do precyzyjnej korekcji położenia elementów optycznych.

– Duże zainteresowanie wywołał zwłaszcza nasz miniaturowy spektrometr mas, który przy swoim niewielkim rozmiarze zachowuje parametry użytkowe porównywalne do klasycznych, dużych instrumentów analitycznych – wyjaśnia prof. Paweł Knapkiewicz.

Urządzenie ma być gotowe na przełomie sierpnia i września, a jego budowa była możliwa dzięki grantowi z ESA. Bill Nelson stwierdził, że Polska dysponuje niezwykle zaawansowanymi możliwościami technicznymi, co właśnie w połączeniu z zasobami ESA, może generować nowe perspektywy współpracy.

– Patrzę na ESA jak na ważnego pośrednika i integratora rozwiązań technologicznych opracowywanych w Europie. ESA przekazuje pieniądze na projekty, a następnie udostępnia gotowe rozwiązania w formie licencji agencjom kosmicznym z całego świata. Naszą wielką ambicją jest doprowadzenie do sytuacji, w której to nasze rozwiązania wzbudzą zainteresowanie inicjatorów misji kosmicznych – podkreśla prof. Paweł Knapkiewicz.

Pierwszym krokiem może być zapoczątkowana w 2022 r. współpraca Polskiej Agencji Kosmicznej z Jet Propulsion Laboratory NASA. W jej ramach wskazano już obszary, w których polskie podmioty dysponują rozwiązaniami atrakcyjnymi dla NASA, są to m.in. miniaturowe instrumenty pomiarowe, elementy robotyki i automatyki, zaawansowane oprogramowanie systemowe i analityczne, w tym wykorzystujące sztuczną inteligencję.

Warto podkreślić, że Polska od lat bierze także czynny udział w misjach NASA. Opracowane w naszym kraju instrumenty badawcze znalazły się na pokładzie łazika marsjańskiego Curiosity czy w kapsule Orion.

Na 2025 r. planowana jest natomiast misja Interstellar Mapping and Acceleration Probe (IMAP), również z udziałem polskiego instrumentu – Global Solar Wind Structure (GLOWS), który został zaprojektowany i zbudowany w Centrum Badań Kosmicznych PAN. Fotometr będzie badał wpływ wiatru słonecznego na gaz wodorowy znajdujący się w heliosferze.

– Naszym priorytetem jest obecnie ukończenie spektrometru mas dla ESA oraz pozyskanie partnerów dla projektu badania komórek nowotworowych w warunkach symulowanej mikrograwitacji i w kosmosie – tłumaczy prof. Paweł Knapkiewicz. –  Chcemy też zintegrować środowisko Politechniki Wrocławskiej wokół naszego Centrum Badań Kosmicznych. Dzięki temu będziemy mogli mierzyć się z jeszcze bardziej ambitnymi wyzwaniami – dodaje.

mic