Praca magisterska Agaty Jankowskiej została uznana za najlepszą w konkursie organizowanym wspólnie przez Wydział Architektury PWr i Europejski Instytut Miedzi Copper Alliance. Studentka stworzyła projekt biblioteki na poprzemysłowym nabrzeżu portowym w Kopenhadze.

To już trzecia edycja konkursu, w którym wyłaniane są najlepsze prace magisterskie z zastosowania miedzi lub jej stopów obronione na Wydziale Architektury PWr. Komisja oceniała innowacyjność i nowatorstwo w rozwiązaniu tematu, możliwość wdrożenia projektu do realizacji oraz atrakcyjność opracowania graficznego i opisu.

Za najlepszy uznano projekt Agaty Jankowskiej, która opracowała koncepcję budynku biblioteki na terenie poprzemysłowego nabrzeża portowego Sundmolen w Kopenhadze (lista wszystkich nagrodzonych na końcu tekstu). Promotorem pracy był dr hab. inż. arch. Paweł Kirschke z Katedry Architektury Użyteczności Publicznej i Podstaw Projektowania.

Biblioteka jako miejsce spotkań

Studentka architektury pod koniec drugiego semestru studiów magisterskich dostała się na roczny staż w jednym z dużych biur architektonicznych w Dani.

- Wzięłam urlop dziekański i wyjechałam na rok do Kopenhagi - opowiada. – Tam narodził się mój pomysł na projekt magisterski. W trakcie przygotowań do dyplomu brałam pod uwagę wiele miejsc w stolicy Danii. Teren poprzemysłowego portu Nordhavn wydał mi się szczególnie ciekawy. Po dokładnej analizie planu miejscowego zdecydowałam się na tę lokalizację i postanowiłam zaprojektować w tym miejscu bibliotekę, bo uznałam, że będzie tam brakować obiektu tego typu. Chciałam, by budynek stanowił zakończenie i zwieńczenie całego nabrzeża, oferując funkcje, które pozwoliłyby na przyciągniecie ludzi na ten obecnie opustoszały teren. Chciałam też zwrócić uwagę na rolę budynków bibliotecznych jako obiektów użyteczności publicznej. W krajach skandynawskich biblioteki nie są traktowane wyłącznie jako miejsca przechowywania czy magazynowania i wypożyczania książek. Działają na pograniczu biblioteki, aktywatora społecznego i centrum kultury. Są to miejsca, do których można przyjść na kawę, a dzieci wpadają pograć na play station, ale można też odebrać tam nowy paszport.

W swojej pracy magisterskiej Jankowska podkreśla, że Nordhavn to obecnie jedna z najbardziej dynamicznie rozwijających się części Kopenhagi. Postindustrialny teren staje się niezwykle popularnym miejscem na mapie miasta, a liczba mieszkańców rośnie tam w ogromnym tempie. W 2016 roku dawny port zamieszkiwały 234 osoby. Rok później liczba mieszkańców wzrosła do 1449, a obecnie to ponad 25 tys. osób.

Będące jego fragmentem Sundmolen – według planów miasta – ma stać się zielona wyspą z zachowanymi czterema magazynami (które są objęte ochroną konserwatorską). Budynki te zostaną przekształcone na obiekty usługowo-biurowe, a w miejscu pozostałych wyburzonych magazynów projektowana jest zabudowa wielorodzinna.

Teren, który wybrała dla biblioteki autorka projektu, jest objęty planem miejscowym określającym wytyczne dotyczące obiektu, jaki może tam powstać. Musi on pełnić funkcję usługową, mieć 23 miejsca parkingowe dla samochodów (plus dwa dla osób z niepełnosprawnościami) i 45 miejsc parkingowych dla rowerów, nie może być wyższy niż 21 metrów, a użyte do jego budowy materiały „muszą oddawać charakter Sundmolen”.

Zimowy ogród w bibliotece

Studentka PWr założyła, że projektowany przez nią obiekt będzie jak najbardziej elastyczny w dostosowywaniu się do różnych potrzeb przyszłych użytkowników. Dlatego na jego paterze przewidziała wystawy czasowe, wielofunkcyjne atrium w postaci ogrodu zimowego (który mógłby stać się rodzajem zadaszonego placu publicznego w tkance miejskiej) i małą gastronomię. Większe drzewa rosłyby wzdłuż wewnętrznej ściany wschodniej i ściany północnej atrium w dużych wpuszczanych w posadzkę donicach. Pozostałe, mniejsze drzewa Jankowska zaprojektowała jako system przesuwanych donic, które pozwalają na rozsunięcie ich w przypadku organizacji większych wydarzeń. Zagospodarowanie parteru stanowiłoby integralną część placu przed budynkiem i mogłoby pełnić funkcję zaplecza do wydarzeń organizowanych na jego terenie w okresie letnim.

Na wyższych kondygnacjach studentka zaplanowała funkcje biblioteczne ze strefami wolnego dostępu do półek, czytelnią, sekcją dziecięcą i strefą ciszy oraz pomieszczenia z miejscami do pracy w systemie co-working. Na każdym z pięter zaprojektowała balkony o obłych kształtach. Ich zadaniem byłoby powiększenie przestrzeni komunikacyjnej i umożliwienie stałego kontaktu z zielenią w atrium.

Elewacja jako kontrast

W tej części Nordhavn miasto planuje stworzenie pasa zieleni z serią placów i ogrodów miejskich. Biblioteka, zapraszając do swojego wnętrza, stałaby się kontynuacją zielonej ścieżki.

- Po przekroczeniu progu budynku znaleźlibyśmy się w zielonym atrium, które mogłoby stanowić rodzaj ogrodu botanicznego. Jego egzotyczny charakter nawiązywałby do portu morskiego jako miejsca wymiany gospodarczej i kulturalnej  - opowiada Agata Jankowska.

Bryłę budynku studentka zaprojektowała przez wyciągnięcie trapezowego kształtu działki do góry i podzielenie go na trzy różne części funkcjonalne: kwadratową część wschodnią, która mieści zwrócone w stronę morza atrium, trójkątną część biblioteczną z miejscami do pracy oraz prostokątną część zachodnią pełniącą funkcję komunikacyjną i mieszczącą zaplecze techniczne budynku. Całość miałaby sześć kondygnacji i ponad trzy tysiące metrów kwadratowych powierzchni użytkowej.

Elewacje budynku byłyby ścianą kurtynową z konstrukcją spodnią. Przeszklenia powstałyby z podwójnych szyb zespolonych, a pionowe podziały elewacji z płyt betonowych zbrojonych włóknem szklanym. Byłyby tam także detale w postaci poziomych pasów gzymsów pokrytych blachą miedzianą.

- Ze względu na położenie budynku jego elewacje byłyby widoczne zazwyczaj pod kątem, w skrócie perspektywicznym – opowiada autorka projektu. – Miałyby podkreślać ideę i uwydatniać zielone atrium. Zaprojektowałam je taj, aby widoczne pod kątem sprawiały wrażenie pełnej ściany i stanowiły kontrast dla przeszklonego atrium. Poziome gzymsy podkreślone obróbką blacharską z blachy miedzianej nawiązywałyby do horyzontalnego charakteru budynków magazynowych. Dodatkowo we wnętrzu masywne balustrady balkonów o obłych kształtach również zostałyby wykończone blachą miedzianą.

Inni nagrodzeni

W konkursie przyznano także drugą nagrodę za pracę Agnieszki Bagińskiej „Rewitalizacja terenów sportowo-rekreacyjnych - hala sportowa we Wrocławiu” (promotor: dr inż. arch. Przemysław Stobiecki). Równorzędnie wyróżnienia zdobyły Klaudia Jelonek za pracę „Grain of Send. Model Project of Desert with accompanying functions” (promotor: dr inż. arch. Elżbieta Komarzyńska-Świeściak) oraz Viktorya Mashantsova za pracę „Zajezdnia Legnicka - przestrzeń dla kultury” (promotor: dr inż. arch. Andrzej Sobolewski).

Lucyna Róg