Branżowy portal archeologia.com.pl opublikował listę 10 najważniejszych zagranicznych odkryć polskich archeologów w roku 2018. W tym gronie znalazły się badania architektoniczne i kompleksowa dokumentacja stanowiska Samaipata w Boliwii

Prace przy znajdującej się na Liście Światowego Dziedzictwa Fuerte de Samaipata były możliwe dzięki grantowi Narodowego Centrum Nauki (program Opus, projekt 8 2014/15/B/HS2/01108). Realizowało go Laboratorium Skanowania i Modelowania 3D prowadzone przez dr. hab. Jacka Kościuka, prof. uczelni, który jednocześnie był kierownikiem projektu. Istotnego wsparcia udzieliły też władze samorządowe Samaipaty.

- Idea rozpoczęcia badań w Boliwii, i to na tak ważnym dla światowego dziedzictwa obiekcie, jest owocem umowy o współpracy pomiędzy Politechniką Wrocławską a Uniwersytetem Warszawskim – tłumaczy dr hab. Jacek Kościuk, prof. uczelni z Wydziału Architektury - W jej ramach pracownicy Katedry Historii Architektury, Sztuki i Techniki oraz Laboratorium Skanowania i Modelowania 3D od wielu lat współpracują nie tylko ze Stacją Archeologii Śródziemnomorskiej im. prof. Kazimierza Michałowskiego w Kairze, ale także z Centrum Badań Andyjskich UW w Cuzco, kierowanym przez prof. Mariusza Ziółkowskiego. I to właśnie prof. Ziółkowski zaproponował nam złożenie takiego wniosku grantowego – opowiada dr hab. Jacek Kościuk.

Główną częścią stanowiska el Fuerte de Samaipata jest skała o wymiarach 240x60x18 metrów, którą w całości pokrywają ryty naskalne – najstarsze z nich pochodzą jeszcze z czasów preinkaskich. Obecny kształt nadali jej Inkowie, którzy nie tylko ją przekształcili według własnych potrzeb, ale także u jej południowego zbocza wznieśli monumentalne centrum administracyjno-ceremonialne.

Dziś czynniki atmosferyczno-klimatyczne powodują szybką erozję skały. W jej wyniku petroglify (ryty naskalne) ulegają stopniowemu zatarciu. Dlatego tak istotna stała się inwentaryzacja tego, co jeszcze się zachowało, i to przy użyciu najnowszych technik. - W tym celu wykonaliśmy skanowanie laserowe 3D całego obiektu i skanowanie najcenniejszych petroglifów za pomocą skanera światła strukturalnego - wyjaśnia dr hab. Jacek Kościuk. - Wykonaliśmy także dokumentację fotogrametryczną w świetle widzialnym oraz z użyciem kamery multispektralnej i rejestratora podczerwieni.

W latach 2016-17 przeprowadzono dwa sezony badań terenowych, a w październiku 2018 roku zorganizowano całodniową sesję naukową w Samaipacie poświęconą omówieniu wstępnych wyników.

Były one także prezentowane na wystawie „Against the Sands of Time” w siedzibie UNESCO w Paryżu.

W opracowaniu wyników badań uczestniczy multidyscyplinarny zespół specjalistów z Włoch, Niemiec i Polski, w tym z Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Politechniki Krakowskiej i Ośrodka Badań Prekolumbijskich Uniwersytetu Warszawskiego, którego kierownik – prof. Mariusz Ziółkowski – pełni też funkcję koordynatora i kierownika prac terenowych.

Według aktualnego planu prac cały projekt zakończy się we wrześniu 2019 roku, a jego wyniki, poza wartością dokumentacyjną, będą miały także istotne znaczenie dla opracowania strategii ochrony i konserwacji tego unikalnego na skalę światową miejsca.