fot. Fundacja „Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci”

Politechnika Wrocławska została laureatem krajowego etapu konkursu „Lodołamacze 2024”, którego ideą jest przełamywanie stereotypów i uprzedzeń związanych z zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami. Nasza uczelnia zajęła II miejsce w kategorii „Otwarty rynek pracy”.

Konkurs zorganizowano już po raz dziewiętnasty. Podczas uroczystej gali w Warszawie nagrody wręczono w ośmiu kategoriach – Zatrudnienie chronione, Rehabilitacja społeczno-zawodowa, Otwarty rynek pracy, Instytucja, Przyjazna przestrzeń-dostępność, Firma zdrowa, Dziennikarz bez barier oraz Biznes odpowiedzialny społecznie – zrównoważony rozwój biznesu.

– W tym roku napłynęło ponad 600 zgłoszeń, a my jesteśmy jedyną uczelnią w gronie laureatów. Cieszę się, że udało nam się wyróżnić na poziomie krajowym i jest to na pewno docenienie naszych starań, by Politechnika Wrocławska była miejscem otwartym dla całej społeczności – mówi dr hab. inż. Katarzyna Jach, prof. uczelni, pełnomocniczka rektora ds. dostępności, która w imieniu uczelni odebrała nagrodę.

Renata Forycka, kierowniczka Działu Dostępności i Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami, dodaje: – Docenienie w obszarze „Otwarty rynek pracy” stanowi wielkie wyróżnienie z punktu widzenia pracodawcy, który jako europejski wielodziedzinowy uniwersytet techniczny stawia na otwartość, a co za tym idzie niwelowanie barier, wykluczenia i dyskryminacji.

Krajowe wyróżnienie już po raz drugi

W gronie krajowych laureatów konkursu Politechnika Wrocławska znalazła się już po raz drugi. W 2017 r. nasza uczelnia zwyciężyła w tej kategorii „Instytucja”, zdobywając równocześnie tytuł honorowy „Super Lodołamacz”.

– Od wielu lat dokładamy starań, aby przeciwdziałać wykluczeniom. Mamy sukcesy na polu dostępności architektonicznej i cyfrowej, ale nieustannie szukamy nowych możliwości, aby jeszcze bardziej wyrównać szanse w dostępie do nauki i życia akademickiego dla osób z niepełnosprawnościami i szczególnymi potrzebami – podkreśla dr hab. Karolina Jaklewicz, prof. uczelni, prorektorka ds. rozwoju i integracji wspólnoty. – Jesteśmy dumni, że tak wiele osób korzysta z naszej pomocy i realizuje swoje marzenia właśnie na Politechnice – dodaje.

Zwraca także uwagę, że obecnie największym wyzwaniem wydaje się wsparcie osób neuroatypowych, których wrażliwość wymaga szczególnej troski. Kluczowe w tym zakresie jest, aby uświadomić wszystkim, że osoby ze szczególnymi potrzebami nie tylko wymagają wsparcia, ale z uwagi na szczególny sposób postrzegania świata mogą być niezastąpionymi współpracownikami.

– Na przykład dzięki współpracy z osobami w spektrum autyzmu możemy tworzyć różnorodne zespoły, które widzą i czują więcej. Zróżnicowane zespoły lepiej odpowiadają też na potrzeby otoczenia, znajdują rozwiązania, których nie znajdzie zespół o zbliżonej wrażliwości. Podobnego wsparcia i akceptacji potrzebują osoby w procesie tranzycji płci, dla których przygotowaliśmy rozwiązania pomagające funkcjonować w akademickiej codzienności. Ich doświadczenia to także źródło, z którego możemy czerpać wiedzę, aby stawać się uczelnią coraz bardziej inkluzywną i empatyczną – zaznacza prof. Karolina Jaklewicz.

Unikalne pomysły, autorskie rozwiązania

Wśród najważniejszych inicjatyw zrealizowanych na Politechnice Wrocławskiej w tym zakresie były np. szkolenia świadomościowe, z których skorzystała ponad połowa pracowników. Akcja prowadzona była przez ponad trzy lata, a jej celem było m.in. podniesienie wiedzy w zakresie funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami, ograniczenia strachu przed nieznanym i umiejętnego zachowania w momencie pracy z osobami z niepełnosprawnościami.

– Docierają do nas sygnały, że pracownicy nadal chcą poszerzać swoją wiedzę, dlatego będziemy się starali o pozyskanie dofinansowania na kolejną edycje projektu – zapowiada prof. Katarzyna Jach. – Musimy przy tym pamiętać, że poprawa dostępności to proces ciągły. Nigdy nie będzie tak, że dojdziemy do sytuacji, gdy wszystko będzie funkcjonowało idealnie, ale zależy nam, żeby uczelnia była przyjazna, ułatwiająca nie tylko naukę, ale też codzienną pracę – dodaje.

Obecnie udostępnione dla studentów i pracowników zostały podręczniki i wideokursy na temat dostępności Politechniki Wrocławskiej, a już za chwilę będzie można też skorzystać z kursu e-learningowego, który jest przygotowywany we współpracy z Sekcją ds. E-learningu.

Unikalnym rozwiązaniem funkcjonującym na Politechnice Wrocławskiej są Liderzy Dostępności. To grupa niemal 60 osób, których zadaniem jest m.in. wsparcie osób ze szczególnymi potrzebami w jednostkach PWr i propagowanie idei dostępności. Inicjatorką pomysłu zrealizowanego w ramach projektu „Politechnika Nowych Szans” była właśnie prof. Katarzyna Jach.

– Zainspirowałam się programami tutorskimi, które był już wcześniej prowadzone na innych uczelniach, także na Politechnice Wrocławskiej. Ale do udziału w grupie Liderów Dostępności  poza nauczycielami zgłosiła się także duża grupa pracowników administracji akademickiej, którzy wnieśli dużo nowej energii do tego projektu. W ciągu niemal dwóch lat działania programu udało nam się stworzyć sieć osób, którym możemy zaufać i z pomocą których jesteśmy w stanie rozwiązać nawet najtrudniejsze problemy – podkreśla pełnomocniczka rektora ds. dostępności.

Jeden z autorskich projektów, którego inicjatorem jest dr inż. Paweł Piórkowski, lider dostępności z Wydziału Mechanicznego, polega na organizacji symulowanej obrony pracy dyplomowej dla osób w spektrum autyzmu. Dotychczas przeprowadzono sześć takich spotkań, które pomogły studentom przygotować się do właściwej obrony.

Wyzwań nie brakuje

Przed tygodniem na naszej uczelni oddano do użytku 59 sal dydaktycznych wyposażonych w najnowocześniejsze systemy pozwalające na prowadzenie zajęć w formule hybrydowej i całkowicie zdalnej.

Prof. Katarzyna Jach podkreśla, że ma to bardzo duże znaczenie dla osób ze szczególnymi potrzebami, ale przyznaje, że konieczne jest także przygotowanie odpowiednich procedur pozwalających na zdalny udział w zajęciach np. osobom całkowicie sparaliżowanym, które nie są w stanie dotrzeć na zajęcia. Pełnomocniczka zaznacza, że wprowadzenie odpowiednich przepisów w tym zakresie, jest jednym z jej głównych celów w tej kadencji rektorskiej.

Sporym wyzwaniem będzie też poprawa dostępności architektonicznej budynków uczelni. Chociaż w tej kwestii już wiele udało się zrobić, to według przeprowadzonych audytów koszt doprowadzenia gmachów PWr do pełnej dostępności architektonicznej może wynieść nawet 60 mln zł.

– Musimy pamiętać, że standardy się zmieniają. Kiedyś myśleliśmy, że dostępność architektoniczna, to tylko dostosowanie budynku do potrzeb osób poruszających się na wózkach. Teraz patrzymy na to dużo szerzej. Zwracamy uwagę na osoby niesłyszące i potrzebujące pętli indukcyjnych, na osoby niewidome, które potrzebują odpowiednich tabliczek informacyjnych lub odpowiedniego systemu informatycznego, który pomoże im dostać się do konkretnej sali. Każde z tych rozwiązań jest kosztowne – wyjaśnia prof. Katarzyna Jach.

Pomoc psychologiczna dostępna dla wszystkich

1 września na Politechnice Wrocławskiej utworzono również Dział Pomocy Psychologicznej i Mediacji przede wszystkim ze względu na rosnącą potrzebę wsparcia zdrowia psychicznego. Dotychczas oferowaliśmy, i nadal oferujemy, bezpłatne konsultacje psychologiczne dla osób studiujących i pracujących na PWr. Osoby potrzebujące pomocy mogły się umawiać na spotkania indywidualne w formie stacjonarnej i online lub na rozmowę telefoniczną.

– Jesteśmy jednak przekonani, że poza wsparciem osób w kryzysie, potrzebna jest także psychoprofilaktyka i edukacja w zakresie zdrowia psychicznego. Chcemy nie tylko reagować na trudne sytuacje, ale starać się im przeciwdziałać – wyjaśnia prof. Karolina Jaklewicz. – Obecnie dział jest w trakcie budowy. Obszar, którym będziemy się zajmować, jest nowy i wymagający, ale mam nadzieję, że w niedalekiej przyszłości zacznie korzystnie wpływać na dobrostan naszej wspólnoty – dodaje.

Obecnie na Politechnice Wrocławskiej pracuje 68 osób z orzeczoną niepełnosprawnością. Z kolei na wszystkich wydziałach oraz w Szkole Doktorskiej PWr studiuje ok. 316 osób z orzeczoną niepełnosprawnością. W Dziale Dostępności i Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami zarejestrowało się także ponad 100 osób ze szczególnymi potrzebami, bez orzeczenia.

–  Myślę, że PWr jest teraz w trakcie dużej zmiany podejścia do osób z niepełnosprawnościami. Przestajemy myśleć wyłącznie o ich wspieraniu, a skupiamy się na projektowaniu rozwiązań uniwersalnych, z których korzystać może każda osoba, także ta ze szczególnymi potrzebami. Znajduje to też wyraz w Strategii PWr. Ostatecznie, statystycznie każdy z nas w ciągu swojego życia będzie choć czasowo osobą z niepełnosprawnością. Warto więc sobie uświadomić, że to co robimy dla dostępności uczelni, robimy też dla siebie samych – podsumowuje prof. Katarzyna Jach.

Nagrody w konkursie Lodołamacze przyznaje Fundacja Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych FAZON, której założycielem jest Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych. Uroczyste gale wyłaniają laureatów najpierw na poziomie regionalnym, a później na centralnym.

Konkurs odbywa się pod honorowym patronatem Agaty Kornhauser-Dudy, Małżonki Prezydenta RP.

mic