Uczniowie z 30 wrocławskich i dolnośląskich szkół uczestniczyli w tegorocznej edycji projektu współpracy Politechniki Wrocławskiej ze szkołami średnimi. Dużym zainteresowaniem cieszyły się zajęcia z matematyki, fizyki, chemii, robotyki, informatyki i zjawisk związanych z prądem elektrycznym

Fizyka – doświadczenia i loty w kosmos

W ramach zajęć laboratoryjnych z fizyki prowadzonych dla Alternatywnego Liceum Ogólnokształcącego w Kłodzku poruszona została tematyka ciepła i temperatury. W części praktycznej uczniowie wyznaczali ciepło właściwe wody oraz gliceryny wykorzystując naczynia kalorymetryczne z cyfrową rejestracją temperatury. Otrzymane wyniki były na bieżąco analizowane, co pozwoliło bezpośrednio w trakcie zajęć wyznaczyć ciepło właściwe tych materiałów. Tematem kolejnych ćwiczeń było badanie odległości pomiędzy ścieżkami zapisu na płycie CD/DVD.

Uczniowie z Zespołu Szkół Politechnicznych Energetyk odwiedzili Politechnikę Wrocławską już kilkukrotnie uczestnicząc w wykładach i ćwiczeniach laboratoryjnych z fizyki oraz w zajęciach z chemii. Zajmowali się badaniem fundamentalnych i uniwersalnych przemian materii i energii. Różnorodność zajęć z fizyki pozwalała na wszechstronne przygotowanie uczniów  do dalszych etapów nauki, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień wymaganych na egzaminie maturalnym. 

Ciekawą ideą projektu, w ramach zajęć z fizyki, był również wykład prowadzony po francusku przez profesor Katarzynę Matczyszyn (krótki pokaz o fotochemii) dla uczniów VIII LO z Wrocławia. Od kilku lat Katedra Fizyki Teoretycznej Politechniki Wrocławskiej współpracuje  z ZSO w Kamiennej Górze.  W mijającym roku akademickim młodzież ZSO miała okazję wysłuchać wykładu „Czy znajdziemy drugą Ziemię?”. Podczas spotkania dyskutowano o globalnych zagrożeniach naszej planety, historii odkryć astronomicznych, metodach detekcji egzoplanet (planeta krążąca wokół gwiazdy/gwiazd innej niż Słońce), fizycznych wymogach powstania życia, równaniu Drake’a i programie Seti oraz m.in. możliwościach technicznych lotów międzygwiezdnych.

Jak zbudować robota?

W czasie kursu robotyki uczniowie szkół objętych programem tradycyjnie już budowali roboty mobilne, zapoznając się ze wszystkimi etapami ich konstrukcji. Poznali podstawy wykonywania obwodów drukowanych, lutowania, montażu elementów, testowania i programowania mikrokontrolerów. Po zakończonym kursie robot stawał się własnością ucznia, który dalej samodzielnie mógł poszerzać swoje zainteresowania. Zajęcia tego typu rozwijają zdolności manualne młodych ludzi i pokazują praktyczne zastosowanie szkolnych przedmiotów – matematyki, fizyki, chemii oraz informatyki. 

Program ten realizowały m.in.: 

• VII Liceum Ogólnokształcące we Wrocławiu,
• IV Liceum Ogólnokształcące we Wrocławiu,
• III Liceum Ogólnokształcące we Wrocławiu,
• Liceum Ogólnokształcące im. Braci Śniadeckich w Zgorzelcu,
• I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza w Świdnicy. 

Kurs z podstaw robotyki trwał dwanaście godzin i odbywał się w salach Politechniki Wrocławskiej, szkołach biorących udział w projekcie oraz we Wrocławskim Parku Technologicznym, gdzie uczniowie mieli także okazję zwiedzić siedzibę firmy General Robotics sp. z o. o. oraz obejrzeć wykorzystywane przez nią linie technologiczne do montażu obwodów drukowanych.

Matematyka bez tajemnic

Ze szczególnym zainteresowaniem młodzieży szkolnej spotkały się zajęcia z matematyki prowadzone między innymi dla I LO w Bolesławcu. Należy pamiętać, że szkolne rozumienie matematyki, jako nauki o liczbach i pojęciach geometrycznych, dawno się zdezaktualizowało. W trakcie spotkań rozważania dotyczyły zagadnień z analizy matematycznej (obliczanie pochodnych, zadania optymalizacyjne, zastosowania pochodnych w technice i fizyce) oraz z kombinatoryki.

Z kolei w Zespole Szkół Akademickich Politechniki Wrocławskiej rozwiązywano zadania z olimpiad matematycznych. Uczniowie poznali różne metody dowodzenia nierówności oraz podstawowe twierdzenia teorii liczb dotyczące rozkładu na czynniki pierwsze.

Chemia bez ograniczeń      

Zajęcia dydaktyczne dotyczące chemii prowadzone były z uczniami szkół z Wrocławia i Dolnego Śląska m.in. I Liceum Ogólnokształcącego w Jeleniej Górze, Licea Ogólnokształcące w Wałbrzychu, I Liceum Ogólnokształcącego w Trzebnicy, Liceum z Kamiennej Góry, I Liceum Ogólnokształcące we Wrocławiu, IV Liceum Ogólnokształcące we Wrocławiu, I i II Liceum Ogólnokształcące w Oleśnicy, II Liceum Ogólnokształcące w Dzierżoniowie, Zespół Szkół Politechnicznych Energetyk.  

Zajęcia miały charakter eksperymentów laboratoryjnych, a ich głównym celem było poszerzenie wiedzy licealistów z zakresu nauk chemicznych. Ćwiczenia prowadzono zgodnie z tematyką proponowaną przez nauczycieli przedmiotu. Głównie dotyczyły chemii ogólnej, reakcji redukcji i utleniania,  równowagi chemicznej w roztworach elektrolitów. Były też elementy analizy ilościowej,  miareczkowanie oraz podstawy chemii organicznej.      

Kursy prowadzone w I LO w Jeleniej Górze dotyczyły m.in. analizy jakościowej kationów. Kolejnym tematem była analiza miareczkowa – manganometria. Interesującym zagadnieniem był również proces izolacji DNA  z materiału roślinnego, a konkretnie z pomidora. Izolowanie kwasów nukleinowych z różnych materiałów jest wstępnym i podstawowym etapem wielu procedur stosowanych w biologii molekularnej.

Ćwiczenia z klasami LO z Kamiennej Góry dotyczyły czynników wpływających na kinetykę reakcji chemicznych. Uczniowie sprawdzali eksperymentalnie wpływ temperatury, stężenia substratów, pH oraz powierzchni kontaktu reagentów na szybkość zajścia reakcji chemicznej. Kolejne spotkanie z uczniami z Kamiennej Góry dotyczyły reakcji strąceniowych, a eksperymenty te poprowadzili członkowie Koła Naukowego Studentów Chemii ALLIN.

Zajęcia laboratoryjne z uczniami I LO w Trzebnicy, dotyczyły natomiast analizy jakościowej kationów. Uczniowie mieli możliwość – często po raz pierwszy – pracować samodzielnie nad zaproponowanym projektem badawczym. Licealiści aktywnie uczestniczyli w zajęciach, wykazując swoje zainteresowanie, a także znajomość przedmiotu.

Tematem ćwiczeń prowadzonych dla Alternatywnego Liceum Ogólnokształcącego w Kłodzku były elementy chemicznej analizy jakościowej oraz podstawy chemii organicznej (alkany/alkohole/fenole, identyfikacja białek). 

Nauczyciele szkół doceniali możliwość spotkań w laboratoriach PWr. – Uczniowie naszej szkoły niezwykle cenią sobie współpracę z Politechniką Wrocławską, chętnie tutaj przyjeżdżają. Mimo niekiedy długich ćwiczeń, są zachwyceni, doceniają możliwość eksperymentowania w pracowniach uczelni technicznej – mówiła Anna Kaleta, nauczycielka chemii z IV LO.

Informatyka

Wydział Informatyki i Zarządzania współpracuje od lat z III Liceum Ogólnokształcącym we Wrocławiu. Jednym z jej przejawów był cykl wykładów z podstaw informatyki, algorytmicznego myślenia dla uczniów „Trójki”.  

Zajęcia informatyczne dla uczniów Zespołu Szkół Politechnicznych Energetyk w Wałbrzychu odbywały się na Wydziale Techniczno-Inżynieryjnym.  Dotyczyły informatyki w zastosowaniach elektronicznych, składały się z trzech modułów każdy (elementy i układy elektroniczne, technika cyfrowa i programowanie mikrokontrolerów, systemy pomiarowe sterowane komputerowo).

Ćwiczenia odbywały się w Laboratorium Elementów i Układów Elektronicznych, Laboratorium Techniki Mikroprocesorowej oraz Laboratoriom Komputerowych Systemów Pomiarowych. Uczniowie mieli możliwość samodzielnie pracować i poznawać nowoczesne urządzenia elektroniczne i pomiarowe.

O prądzie elektrycznym

Zajęcia laboratoryjne prowadzone w Laboratorium Maszyn Elektrycznych Politechniki Wrocławskiej na Wydziale Elektrycznym dotyczyły badań i pomiarów silników prądu stałego i prądu przemiennego. Uczniowie z Zespołu Szkół Politechnicznych Energetyk wyznaczali charakterystyki maszyny bocznikowej, szeregowej, klatkowej i synchronicznej. Ponadto prowadzący zajęcia przedstawili najnowsze stanowisko do pomiarów maszyn elektrycznych, które umożliwia w pełni profesjonalne badania wielkości elektrycznych i mechanicznych.  

Podobna tematyka realizowana była dla I Liceum Ogólnokształcącego w Jaworze. Podczas ostatnich zajęć prowadzonych w Laboratorium Maszyn Elektrycznych osiemnastu uczniów skonfrontowało swoją wiedzę o elektrotechnice uczestnicząc w tematycznym teście.  Za uzyskane wyniki, dwóch najlepszych otrzyma nagrody ufundowane przez Starostwo Powiatowe w Jaworze oraz prezesa Stowarzyszenia Elektryków Polskich.     

Realizowany od pięciu lat  projekt przez trwałą współpracę Politechniki Wrocławskiej z nauczycielami i dyrekcjami szkół,  stał się bardzo istotny w rozowju procesu edukacyjnego. Przyczynia się do zwiększenia zainteresowania uczniów naukami ścisłymi, pokazuje zastosowanie podstawowych przedmiotów w życiu codziennym. Udowodnia, że  nauki  ścisłe są nie tylko wartą rozważenia ścieżką przyszłej kariery zawodowej, ale również niejednokrotnie mogą stać się hobby i sposobem na realizację własnych pomysłów.

prof. Jadwiga Sołoducho, Pełnomocnik Rektora ds. Współpracy za Szkołami Średnimi